Απόψεις για τα greeklish

Τι θα έλεγε ο Πλάτωνας για τα greeklish;

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  12/04/2011 06:34

Η προέκταση του χεριού των μαθητών είναι το κινητό τους. Πάρτε τους το κινητό και προκαλέστε τη νέα επανάσταση. Σαφέστατα και ορθώς απαγορεύεται το κινητό στην τάξη. Σαφέστατα, επιμόνως και χωρίς αιδώ τα κινητά χρησιμοποιούνται μέσα στην τάξη, κατά κόρον. Ποιος 40άρης ή 50άρης δάσκαλος ή καθηγητής θα προλάβει τον 14χρονο πιτσιρικά; Κρυμμένο το κινητό μέσα στα πόδια ή στην πάνινη κασετίνα που βολεύει μια χαρά για να φαίνεται, κρυμμένο ανάμεσα στα στυλό, αν έρχεται μήνυμα ή κλήση. Τα sms δίνουν και παίρνουν. Οι ταχύτητες είναι εκπληκτικές, τυφλό σύστημα και καμία αγωνία ορθογραφίας μιας και το κείμενο είναι σε greeklish.

Πολλοί θα πουν ότι τα greeklish κάνουν τους νέους ανορθόγραφους! Ποια είμαι εγώ που θα διαφωνήσω; Έρευνα πριν λίγα χρόνια του Παιδαγωγικού τμήματος Νηπιαγωγών του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας -η οποία είχε θέμα τα greeklish και διεξήχθη σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης- διαπίστωσε ότι η εκτενής χρήση των greeklish οδηγεί σε αύξηση των ορθογραφικών λαθών στα γραπτά του σχολείου. Πράγματι!

Απειλείται όμως η ελληνική γλώσσα από τα greeklish; Σοβαρά;

Γιατί, άραγε, όλοι οι νέοι γράφουν με λατινικούς χαρακτήρες; Για πιο γρήγορα και πιο εύκολα (ερωτώ και απαντώ). Greeklish θα γράψει κάποιος στο μνμ (μήνυμα) στο κινητό, στο chat, σε κάποιο forum, πιθανόν στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Η γλώσσα είναι ζωντανή και όταν επιπεδοποιείται συνειδητά δεν μεταφέρει την ουσία της κουλτούρας, της παράδοσης που κουβαλάει μία γλώσσα με ιστορία, πολιτισμό, κανόνες και όλα τα συναφή όπως είναι η ελληνική γλώσσα.

Είναι πλέον μάταιο να χαρακτηρίσουμε τα greeklish μία σύγχρονη μάστιγα. Έχουν παγιωθεί, κυκλοφορούν ανάμεσά μας, οι νέοι θεωρούν δεδομένη τη γραφή κυρίως στα κινητά με αυτή τη μορφή, νιώθουν άνετα χωρίς κόμπλεξ για τα ορθογραφικά τους λάθη. Στα greeklish νιώθουν όλοι ίσοι. Θα τους χωρίσει κάτι άλλο αλλά όχι ο χαρακτηρισμός του κακού μαθητή, του βλάκα ή του ανίδεου. Αν θέλουμε να πλησιάσουμε τους νέους, να τους επηρεάσουμε και να τους δείξουμε την αξία της γνώσης θα πρέπει να κατανοήσουμε τα greeklish.

Δεν υπάρχει περίπτωση νέος άνθρωπος να πεισθεί να γράψει το μήνυμα που στέλνει στο φίλο του στην …καθαρόαιμη ελληνική γλώσσα.

Με την καμία…

Ο Πλάτων, ο Ισοκράτης και άλλοι καταδίκαζαν τη γραφή επειδή πίστευαν ότι αδυνατίζει τη μνήμη και ότι αποδίδει μόνο κατά προσέγγιση τον ενδιάθετο λόγο.

Η γραφή, τότε, ήταν η νέα τεχνολογία.

Ένα φαινόμενο εξαπλώνεται σε τέτοιο βαθμό για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί φανερά εξυπηρετεί ανάγκες και δεύτερον επειδή δεν υπάρχει κάποιο αντίπαλο δέος που να αντιπροτείνει. Έτσι, λοιπόν, αντί να καταδιώκουμε τα greeklish ας ανακαλύψουμε τις ανάγκες που καλύπτoυν και ας θέσουμε απέναντι έναν πύργο, ψηλό, ατίθασο που θα διεκδικήσει το μυαλό και την ψυχή των νέων δίνοντάς τους προοπτική. Είναι παράλογο να ζητάμε από τους νέους να εγκαταλείψουν τα greeklish όταν αυτό που τους αντιπροτείνουμε είναι το απαρχαιωμένο επιχείρημα του Πλάτωνα.

Η παιδεία πρέπει να εκσυγχρονιστεί, να αναπνεύσει τα χνώτα των νέων και να τους οδηγήσει στο μέλλον μέσα από την ηλεκτρονική γραφή. Η προσέγγιση πρέπει να γίνει μέσα από τα …τσιπάκια.

Ας μην υποτιμάμε την αντίληψη των μαθητών μας.

Γνωρίζουν τα λάθη των greeklish απλά δεν τους λέει και πολλά η ορθογραφία. Γιατί είναι απαραίτητο να τους λέει κάτι;

Η ανησυχία των προβληματισμένων «ανορθόγραφων» ορθογράφων είναι αποστολή sms χωρίς αναφορά!

Η ουσία βρίσκεται στο ότι αυτό το σχολείο δεν εμπνέει το μαθητή!

Αν τον ενέπνεε δεν θα έτρεχε μία με τα greeklish…


* Η Ελένη Νικολαΐδου είναι ιστορικός, συντονίστρια του εκπαιδευτικού ενημερωτικού δικτύου alfavita.gr

ΕΡΓΑΣΊΕΣ

1 Πώς θα χαρακτηρίζατε το ύφος του κειμένου και πώς αυτό επιβεβαιώνεται; Πού έχει δημοσιευτεί αυτό το κείμενο και πώς το συμπεραίνετε; 

2 Ποιο είναι το θέμα και ποια η κατευθυντήρια ιδέα σε αυτό το κείμενο;

3 Με ποια επιχειρήματα η συντάκτρια τεκμηριώνει τις θέσεις της;

4 Να γράψετε ένα άρθρο για τη σχολική εφημερίδα στο οποίο θα εκθέτετε τις προσωπικές σας απόψεις για τη χρησιμοποίηση των  greeklish. Πιστεύετε ότι αλλοιώνουν την ελληνική γλώσσα ή όχι και γιατί;

Σήμα κινδύνου από σαράντα ακαδημαϊκούς
Διακήρυξη για την ελληνική γλώσσα

Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να εκδηλώνεται μία τάση να αντικατασταθεί το ελληνικό αλφάβητο από το λατινικό. Η τάση αυτή γίνεται φανερή κυρίως σε κείμενα παραγόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές – με χρήστες κρατικές υπηρεσίες ακόμη και Α.Ε.Ι. – σε κείμενα προβαλλόμενα από την τηλεόραση αλλά και από σχετικές προτροπές ξένων ραδιοφωνικών σταθμών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η προσπάθεια αυτή, η οποία θα καταφέρη καίριο πλήγμα κατά της ελληνικής σκέψης και όλων των πτυχών του ελληνικού πολιτισμού που εκφράζονται με γραπτά κείμενα, αλλά και των γένει ανθρωπιστικών σπουδών, έφτασε μέχρι ν’ απασχολήση τον Τύπο και ν’ αποτελέση αντικείμενο ερωτήσεων βουλευτών προς τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Η γλώσσα μας η αρχαιότατη αλλά πάντα σύγχρονη και ζώσα, αυτή η γλώσσα που εμπλούτισε όχι μόνο τη λατινική, αλλά και τις κυριώτερες ευρωπαϊκές γλώσσες, που έχει και οπτικά συνδεθή άρρηκτα με το αλφάβητό της, δεν είναι δυνατό να υποστή μείωση με την κατάργησή του από εμάς τους ίδιους. Είναι αδιανόητο να δεχθούμε ως Έλληνεςτην μεταμφίεση της γραφής μας με την κατάργηση πολλών γραμμάτων της, που δεν πέρασαν στο λατινικό αλφάβητο, και με την αντικατάστασή τους από άλλα υποτίθεται ηχητικώς παραπλήσια γράμματά του.
Όταν άλλοι λαοί, όπως π.χ. Γάλλοι και Ισπανοί μάχονται ως σήμερα να διατηρήσουν μέχρι τη τελευταία τους λεπτομέρεια τον τρόπο γραφής των κειμένων τους με το δικό τους αλφάβητο, εδώ, με την δικαιολογία της δήθεν διευκόλυνσής μας στην παγκόσμια επικοινωνία, επιχειρείται η αντικατάσταση του ελληνικού αλφαβήτου των 2.500 και πλέον χρόνων με το λατινικό. Ως λαός, που μέσα από το ίδιο αλφάβητο της γλώσσας του μετέδωσε τον πολιτισμό σε όλο των κόσμο, εμείς οι Έλληνες δεν είναι δυνατόν παρά να αρνούμεθα να εγκαταλείψουμε την ιστορική μας γραφή. Όχι μόνο γιατί αχρηστεύεται ένα από τα θεμελιακά στοιχεία του πολιτισμού μας, αποκόβοντάς μας από τις μέχρι σήμερα εκδηλώσεις του, αλλά και γιατί έτσι αγνοείται η σχέση αλφαβήτου και γλώσσας. Μιας γλώσσας, που ο τρόπος της γραπτής της απόδοσης έμεινε αναλλοίωτος επί ολόκληρες χιλιετίες ως σήμερα.
Θεωρούμε ανόσια αλλά και ανόητη κάθε προσπάθεια να αντικατασταθή η ελληνική γραφή στο λίκνο της, εφ’ όσον μάλιστα σε άλλες χώρες ανάλογες απόπειρες μεταβολής του τρόπου γραφής – σε μερικές περιπτώσεις πολύ δυσχερέστερης της ελληνικής – προσέκρουσαν στην καθολική και οργισμένη αντίδραση των λαών των χωρών αυτών. Όπως και επί Ενετών, όταν αυτοί στα μέρη που κυριαρχούσαν προσπάθησαν να αντικαταστήσουν στα ελληνικά κείμενα τους ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς, έτσι και τώρα θα αντισταθούμε, καλώντας όλους τους συνέλληνες ν’ αντιδράσουν για την πρόρριζα εξαφάνιση των ανίερων αυτών σχεδίων.

ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ
Οι μηχανές μιλούν πολλά ελληνικά

Του Νίκου Γ. Ξυδάκη
Την περασμένη Κυριακή δημοσιεύθηκε στην «Κ» η διακήρυξη των σαράντα μελών της Ακαδημίας Αθηνών, με την οποία εκφράζουν την ανησυχία τους για τη διαφαινόμενη τάση αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου από το λατινικό. Προτού ασχοληθούμε με την ουσία των καταγγελλομένων, οφείλουμε να πούμε ότι η ίδια η πράξη των Αθανάτων τούς τιμά· δείχνει ότι τελούν εν εγρηγόρσει, ότι αφουγκράζονται το ρεύμα της ζωής και λαμβάνουν τα μηνύματά της. Η πράξη τους απαντά επίσης εμμέσως σε αναίτιες και εύκολες επικρίσεις κατά της Ακαδημίας.

Ωστόσο, στο «σήμα κινδύνου» των ακαδημαϊκών, πίσω από αρκετές εύστοχες και ειλικρινείς οπωσδήποτε επισημάνσεις, ο προσεκτικός αναγνώστης ανιχνεύει κάποιες παρανοήσεις ή ατελή γνώση της πραγματικότητας· ακόμη κι ένα πέπλο τεχνοφοβίας. Αναφέρουν λ.χ. «Η τάση (αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου απότ ο λατινικό) αυτή γίνεται φανερή κυρίως σε κείμενα παραγόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές...». Ομως, ο υπολογιστής είναι εργαλείο για παραγωγή κειμένου, σαν τη γραφομηχανή ή το μολύβι· δεν παράγει μόνος του κείμενα. Νομίζω ότι το κυριολεκτικό είναι «σε κείμενα παραγόμενα με (μέσω) ηλεκτρονικούς υπολογιστές». Ετσι αποφεύγουμε την άκριτη απόρριψη, και μπαίνουμε σε μια οδό κατανόησης, προτού φτάσουμε στην κρίση.

Ασφαλώς στις μέρες μας περισσεύουν οι ανοήτως ενθουσιώδεις με την περιβόητη «μηχανοργάνωση» που θα λύσει τα προβλήματα της γραφειοκρατίας, θα εκσυγχρονίσει την κρατική μηχανή και άλλες τέτοιες ασυναρτησίες. Αλλά δεν χρειάζεται να πηγαίνουμε στο άλλο άκρο: να στήνουμε απέναντί μας το φάντασμα της μηχανής, που απειλεί τη γλώσσα...

Διότι, δεύτερον, ακριβώς στο καινοφανές περιβάλλον των υπολογιστών και του Διαδικτύου, η ελληνική γλώσσα εδραιώθηκε εξαιρετικά σύντομα - τουλάχιστον από την εποχή του ελληνοπρεπούς Macintosh (δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80) και εδώ και μία πενταετία στα πλήρως εξελληνισμένα Windows 95 (και 98 κ.ο.κ.). Αρα, όσοι θεωρούν ότι οι υπολογιστές δεν «μιλούν» ελληνικά, μάλλον δεν έχουν καμία επαφή με το σημερινό περιβάλλον, και έχουν κατά νουν τις πράγματι άχαρες μηχανές της περασμένης δεκαετίας (με DOS, δύσχρηστους κειμενογράφους κ.ά.) Ομως, ο προσωπικός υπολογιστής, το PC, είναι τέκνο της δεκαετίας του '80, τέκνο της Καλιφόρνιας και του κυρίαρχου αγγλοσαξονικού πολιτισμού και ήταν φυσικό να αρχίσει να μιλάει τη lingua franca των καιρών μας. Το ότι σε λιγότερο από είκοσι χρόνια κατόρθωσε να «μιλάει» στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, προσμετρείται ασφαλώς στις αρετές του.

Και τα ελληνικά τα μιλάει όλο και καλύτερα το PC. Και βοηθάει πολλούς ανθρώπους της γραφής, πιεσμένους επαγγελματίες ή μερακλήδες ερασιτέχνες, λόγιους και τεχνοκράτες, επιστήμονες και έμπορους, πεπειραμένους ή αρχάριους, μεγαλύτερους ή νέους, να γράφουν ευχερέστερα και αποτελεσματικά. Και περισσότερο. Καλύτερα ή ωραιότερα, δεν ξέρω, αυτό θα το δούμε στην πορεία, αν και εφόσον οι υπολογιστές παραμείνουν με την παρούσα μορφή (που διόλου δεν το νομίζω).

Οσο για τα περίφημα greeklish, που υποτίθεται μιλιούνται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στους εικονικούς θαλάμους συνομιλιών (chat rooms), εν γένει στο Διαδίκτυο (ιδού ένας ταχύτατος και ευτυχής εξελληνισμός του Internet), άλλος ένας μύθος... Τα greeklish υπήρξαν, πράγματι· όσο ακόμη δεν «περνούσαν» οι ελληνικοί χαρακτήρες στα διάφορα προγράμματα. Σήμερα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Σήμερα σε όλο το κοινόχρηστο λογισμικό του Διαδικτύου μπορείς να χρησιμοποιήσεις το πλήρες ελληνικό αλφάβητο, το σύμφωνο με τα πρότυπα του ΕΛΟΤ (ISO-8889-7). Πολύ σύντομα επίσης, με την επικράτηση του διεθνούς προτύπου Unicode, το ελληνικό αλφάβητο (και το πολυτονικό) θα υποστηρίζεται εγγενώς - έχει τεράστια σημασία αυτό- από το σύνολο του παραγόμενου λογισμικού.

Το Διαδίκτυο εξελληνίστηκε από τη στιγμή που υπήρξε ελληνικό περιεχόμενο, η κρίσιμη μάζα «άυλης ύλης» που γέμισε ιστοσελίδες και έχτισε ελληνικούς δικτυακούς τόπους - τις ψηφιακές κοινότητες των Ελλήνων. Προτού φτάσουμε όμως στον εξελληνισμό του Δικτύου, το κυριότερο λογισμικό (κειμενογράφοι, βάσεις δεδομένων κ.λπ.) είχε επίσης εξελληνιστεί και όλοι μπορούν να γράφουν καθαρά κείμενα με μοντέρνα ή, κυρίως, ιστορικά τυπογραφικά στοιχεία, όπως τα Απλά Ελληνικά (Didot), τα Ελζεβίρ (Times), τα Πελασγικά (Porson), τα Αττικά (New Hellenic) κ.ο.κ.

Εχει λοιπόν νόημα να μιλάμε για το σήμερα, το τι συμβαίνει στη συντριπτική πλειονότητα των υπολογιστικών συστημάτων που πωλούνται σήμερα σε νοικοκυριά, σπουδαστές, σχολεία και επιχειρήσεις, όχι για ένα θολό χθες. Ο κίνδυνος για τη γλώσσα, όσο υπάρχει, προέρχεται από ανθρώπους, πολιτικές και νοοτροπίες· όχι από μηχανές.

Η χρήση των greeklish

Κείμενο 1

«Οι νέοι θα πληρώσουν ακριβά τα greeklish» 

Τον κίνδυνο της «αποξένωσης» των Ελλήνων από την εικόνα των ελληνικών λέξεων, λόγω της αυξανόμενης χρήσης των «greeklish», επισήμανε ο καθηγητής της Γλωσσολογίας Γεώργιος Μπαμπινιώτης, προειδοποιώντας ότι «οι νέοι άνθρωποι θα το πληρώσουν ακριβά».

Μιλώντας στα Χανιά, σε ημερίδα του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου για τη γλώσσα, ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρθηκε στην ανάγκη στήριξης της ελληνικής γλώσσας σε ένα επίπεδο ποιότητας.

«Εγώ θα έλεγα στον κόσμο που μας ακούει: ‘’τη γλώσσα και τα μάτια σας’’. Θα έλεγα ότι σε ημέρες κρίσης θα πρέπει να σκύψουμε σε ό,τι καλύτερο διαθέτει αυτός ο τόπος, που είναι ο πολιτισμός μας, η παράδοση μας και με τον πιο εύγλωττο τρόπο η γλώσσα μας», ανέφερε ο κ. Μπαμπινιώτης και πρόσθεσε:

«Δεν είναι απλό εργαλείο η γλώσσα. Είναι ο πολιτισμός μας, είναι η ιστορία μας, είναι η σκέψη μας, είναι η νοοτροπία μας, είναι η ταυτότητά μας. Πάνω από όλα η γλώσσα είναι αξία».

Αναφερόμενος στην ευρέως διαδεδομένη χρήση των «greeklish» (Ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες) μεταξύ των νέων που στέλνουν γραπτά μηνύματα από τα κινητά τηλέφωνα ή συνομιλούν μέσω του Διαδικτύου, ο Ομότιμος και Επίτιμος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής, και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, τόνισε:

«Τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα της λέξης. Αυτό μπορεί οι νέοι άνθρωποι να το πληρώσουν ακριβά. Έχουμε ελληνικές γραμματοσειρές και μπορούμε, αξιοποιώντας το Διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά μέσα, να χρησιμοποιούμε τις ελληνικές γραμματοσειρές που έχουν το προτέρημα να δίνουν την εικόνα της λέξης, το οπτικό ίνδαλμα, και να μας συμφιλιώνουν με την ορθογραφία της λέξης και με τη σημασία της».

 

Κείμενο 2

Γιατί πρέπει να πείτε ΟΧΙ στα greeklish

Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων σήμερα, οι ελληνικοί χαρακτήρες υποστηρίζονται θαυμάσια στο διαδίκτυο. Επομένως δεν υπάρχει λόγος χρήσης των greeklish.

Κείμενα γραμμένα με αυτό το σύστημα γραφής, είναι δυσανάγνωστα και πολλές φορές δυσνόητα. Πολλοί χρήστες του διαδικτύου αποφεύγουν να διαβάζουν μεγάλα κείμενα γραμμένα σε greeklish, καθώς είναι ιδιαίτερα κουραστικά κατά την ανάγνωση.

Τα greeklish στις ιστοσελίδες, αποτελούν τροχοπέδη για βασικές λειτουργίες, όπως αυτήν της αναζήτησης. Εκτός αυτού, σήμερα, τα greeklish σε μια ιστοσελίδα μειώνουν το κύρος της.

Πολλοί προσπαθούν να κρύψουν την ανορθογραφία τους, οχυρωμένοι πίσω απ’ αυτόν τον τύπο γραφής. Αυτή δεν είναι λύση. Είναι προτιμότερο να διαβάζει κάποιος ένα ανορθόγραφο κείμενο γραμμένο στα ελληνικά, παρά τα τρισάθλια greeklish. Εξάλλου, αν δεν προσπαθήσετε να γράφετε στα ελληνικά, πως θα μάθετε να γράφετε ορθογραφημένα;

Πολλοί χρήστες που χρησιμοποιούν αυτόν τον τύπο γραφής, επικαλούνται την δικαιολογία ότι «με τα greeklish» δεν χρειάζεται να γράφεις ορθογραφημένα. Αυτό τώρα δηλαδή, θεωρείται καλό; Παρ’ όλα αυτά όμως, υποσυνείδητα οι περισσότεροι προσπαθούν να γράψουν «ορθογραφημένα greeklish»!

Μια άλλη δικαιολογία είναι «η συνήθεια». Έχετε αποπειραθεί άραγε ποτέ να συμπληρώσετε δημόσια και μη έγγραφα, χρησιμοποιώντας greeklish; Προφανώς όχι. Γιατί λοιπόν να γίνεται αυτή η επίκληση στο διαδίκτυο;

Το να γράφει πλέον κάποιος σε greeklish, αφ’ ενός υποδηλώνει μια ασέβεια προς τους αναγνώστες, με την έννοια ότι τους ταλαιπωρεί κατά την ανάγνωση κι αφ’ ετέρου δηλώνει μια έλλειψη σεβασμού και προς το ίδιο του το γραπτό.

«Μαγκιά» δεν είναι να γράφεις γρήγορα, ή να προσπαθείς να καλύψεις τις αδυναμίες σου οχυρωμένος πίσω απ΄αυτή τη γραφή. «Μαγκιά» σήμερα είναι να προσπαθείς να γράφεις σωστά ελληνικά

Κείμενο 3

Sou stelno ena minima 

Τα λατινοελληνικά ή αν προτιμάτε greeklish τείνουν να καθιερωθούν ως η... επίσημη γλώσσα των Ελλήνων, στο Internet
Δύσκολο να διαβάζεις, πιο εύκολο να γράφεις
Σπαζοκεφαλιές το «Θ» το «Η», το «Ψ» και το «Ω»
    Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία τα θεωρούν «άσχημα» και τα αντιμετωπίζουν ως «απειλή» απέναντι στην ελληνική γλώσσα. Όλοι όμως τα χρησιμοποιούν σχεδόν πάντα. Γιατί τα λατινοελληνικά (ή greeklish, σύμφωνα με τον όρο που έχει επικρατήσει) τείνουν να καθιερωθούν ως η... επίσημη γλώσσα των Ελλήνων, στο Internet.
    Πριν από λίγα χρόνια ήταν η τεχνολογία που δεν επέτρεπε τη χρήση του ελληνικού αλφαβήτου. Σήμερα, δεν το επιτρέπει ο... εθισμός στα greeklish. Η τεχνολογία εξελίχθηκε, τα περισσότερα προγράμματα είναι πλέον συμβατά με τους ελληνικούς χαρακτήρες, όμως τα μηνύματα που ανταλλάσσουν οι Έλληνες μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου γράφονται σε «φραγκοχιώτικα», σχεδόν κατ΄ αποκλειστικότητα. Οκτώ στους δέκα Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό γράφουν πάνω από τα μισά τους μηνύματα σε λατινοελληνικά, ενώ για τους κατοίκους της Ελλάδας, το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 69%.
    Το πώς «γεννιέται» και χρησιμοποιείται μια «νέα» γλώσσα επιχείρησε να καταγράψει επιστημονικά ένας Έλληνας γλωσσολόγος από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, ο δρ Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, ο οποίος, στις αρχές του 1999, έστειλε σε διάφορες ελληνικές λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μια σειρά από ερωτηματολόγια, ζητώντας από τους αποστολείς και παραλήπτες ηλεκτρονικών μηνυμάτων να αξιολογήσουν τα... φραγκολεβαντίνικα του κυβερνοχώρου.
    Τα αποτελέσματα και οι αναλύσεις παρουσιάστηκαν πριν από λίγον καιρό στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στην 20ή Συνάντηση Εργασίας του Τομέα Γλωσσολογίας που πραγματοποιήθηκε εκεί. Ο κ. Ανδρουτσόπουλος, ανακοινώνοντας την εργασία του, τόνισε αυτό που τον εντυπωσίασε περισσότερο απ' όλα: πως, παρ' όλο που τα greeklish χρησιμοποιούνται ευρέως από τους Έλληνες χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο και καθορισμένο λατινοελληνικό αλφάβητο, το οποίο να ακολουθείται πιστά. «Οι χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μεταγράφουν τα ελληνικά ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους, χρησιμοποιώντας ο καθένας το προσωπικό του λατινοελληνικό αλφάβητο, με συνέπεια άλλοτε μεγαλύτερη κι άλλοτε μικρότερη», σημειώνει.
    Εκείνοι που απάντησαν στα ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια ήταν εκπρόσωποι όλων των ηλικιακών ομάδων (από 24 έως 45 ετών), φανατικοί ή μη χρήστες e-mail. Στην προσπάθειά του να διερευνήσει τη στάση τους απέναντι στα λατινοελληνικά, ο κ. Ανδρουτσόπουλος κατέληξε στο συμπέρασμα πως το 82% δέχεται τη χρήση του γλωσσικού αυτού «ιδιώματος» ως «εργαλείο» που διευκολύνει την ηλεκτρονική επικοινωνία, ενώ το 67% τα δέχεται ως «αναγκαίο κακό».
    Όπως ήταν αναμενόμενο, οι νέοι σε ηλικία χρήστες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου «συμφιλιώνονται» με τη χρήση λατινοελληνικών πολύ πιο εύκολα απ' ό,τι εκείνοι που βρίσκονται στην ηλικία των 35 έως 54 ετών. «Τον χαρακτηρισμό "αναγκαίο κακό" δέχονται όλοι οι χρήστες ηλικίας 35-44 ετών, αλλά μόνο το 63% της ηλικιακής ομάδας 25-34 και το 54,5% εκείνων που η ηλικία τους δεν ξεπερνά τα 24 χρόνια», σημειώνεται στην έρευνα.
    Σ' ό,τι αφορά την αισθητική των greeklish, οι γνώμες διίστανται: σχεδόν οι μισοί χρήστες (ποσοστό 53%) θεωρούν πως τα λατινοελληνικά είναι «άσχημα», ενώ ένα αντίστοιχο ποσοστό (47%) δεν πιστεύει πως η νέα αυτή γλώσσα των Ελλήνων του κυβερνοχώρου είναι «ακαλαίσθητη». Και εδώ οι απόψεις διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία. Όπως σημειώνει ο κ. Ανδρουτσόπουλος, «έξι από τους επτά χρήστες ηλικίας 45-54 ετών (ποσοστό 86%) θεωρούν τα λατινοελληνικά "άσχημα", ενώ το 50%-56% των νεώτερων σε ηλικία χρηστών δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη».
    «Εμφανισιακά» τα greeklish φαίνεται να... αρέσουν περισσότερο στις γυναίκες, μιας και μόνο τέσσερις στις 10 (ποσοστό 41%) τα χαρακτηρίζουν «άσχημα», σε αντίθεση με το 60,5% των ανδρών. Κι όπως τονίζεται στην έρευνα, οι χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που μένουν στην Ελλάδα κρίνουν αυστηρότερα την εμφάνιση των greeklish από εκείνους που ζουν στο εξωτερικό, αλλά και από τον μέσο όρο. (Το χαρακτηρισμό «άσχημα» δίνει το 75% εκείνων που ζουν στην Ελλάδα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μέσο όρο είναι 61,5%).
    Η ανάγνωση των λατινοελληνικών δυσκολεύει τους χρήστες e-mail πολύ περισσότερο απ' ό,τι η γραφή τους. Στην έρευνα που πραγματοποίησε ο γλωσσολόγος δρ Γιάννης Ανδρουτσόπουλος από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, οι μισοί σχεδόν (ποσοστό 46%) από τους χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου δήλωσαν πως «είναι δύσκολο και κουραστικό να διαβάζεις τα greeklish», ενώ μόνον δύο στους δέκα (ποσοστό 28%) απάντησαν πως «είναι δύσκολο να τα γράφεις».

    Σύμφωνα με τον κ. Ανδρουτσόπουλο, εντονότερο πρόβλημα, τόσο στην ανάγνωση όσο και στη γραφή των greeklish, αντιμετωπίζουν εκείνοι που βρίσκονται στην ηλικία από 45 έως 54 ετών και όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο μεγαλύτερη είναι η δυσχέρεια στη χρήση των λατινοελληνικών.
    Πάντως, η δύναμη της συνήθειας και στην περίπτωση αυτή έρχεται να απαλύνει τις... εντυπώσεις. Όσοι γράφουν πάνω από 30 μηνύματα την εβδομάδα, θεωρούν πως η ανάγνωση των greeklish είναι δύσκολη και κουραστική, σε ποσοστό 33%. Το αντίστοιχο ποσοστό για εκείνους που γράφουν έως 10 μηνύματα την εβδομάδα είναι 41%. Όπως, εξάλλου, τονίζεται στην ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, πολλοί από τους χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σημειώνουν στην απάντησή τους το σχόλιο: «συνηθίζεις γρήγορα».
    Οι... σπαζοκεφαλιές των greeklish είναι τα γράμματα «Θ» (Θήτα), «Η» (Ήτα), «Ψ» (Ψι), «Ξ» (Ξι) και «Ω» (Ωμέγα). Τα γράμματα αυτά, συνήθως, ο κάθε χρήστης τα «μεταφράζει» στα λατινοελληνικά με τον δικό του τρόπο: φωνητικά (με βάση το πώς ακούγεται το κάθε γράμμα), ορθογραφικά (έτσι ώστε να μοιάζει όσο γίνεται με τους ελληνικούς χαρακτήρες) ή σύμφωνα με τη θέση τους στο λατινικό πληκτρολόγιο (το «θ» (Θήτα) γράφεται «u», γιατί εκεί βρίσκεται στο λατινικό πληκτρολόγιο, το «ψ» (Ψι) «c» κ.ο.κ.).
    Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Ανδρουτσόπουλο, το επάγγελμα καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο γραφής που θα ακολουθήσει ο κάθε χρήστης e-mail. «Οι γλωσσολόγοι μεταγράφουν φωνητικά, ενώ οι δημοσιογράφοι ορθογραφικά», σημειώνει ο ίδιος. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως εκείνοι που χρησιμοποιούν τη μια ή την άλλη «μέθοδο», θα γράψουν ένα κείμενο στα greeklish με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η ιδιοσυγκρασία τού καθενός, αλλά και μια σειρά από άλλους παράγοντες, είναι αυτοί που θα καθορίσουν την τελική εικόνα μιας επιστολής γραμμένης σε... greeklish. 

 Κείμενο 4

Καλό ή kalo, κάτι ή kt, tpt ή τίποτα; Το φαινόμενο greeklish είναι γεγονός, και έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Διαβάστε παρακάτω και επιλέξτε ανάμεσα στο σωστό και το lathos.

Άρθρα, εκπομπές, blogs, chatrooms, εφημερίδες ασχολούνται με το μέγεθος που έχει πάρει η χρήση των greeklish και τις επιπτώσεις που έχει στην Ελληνική γλώσσα. Η έρευνά μου ξεκίνησε πληκτρολογώντας στην τρισμέγιστη μηχανή αναζήτησης Google τη λέξη greeklish. Ξαφνιάστηκα, βλέποντας ως εναλλακτικές επιλογές αναζήτησης της google μηχανής, τα εξής: greeklish translator, greeklish converter, greeklish to greek. Αμέσως άρχισα να αναρωτιέμαι φωναχτά, «καλέ, από πότε υπάρχουν ειδικές “μηχανές” μετατροπής και μετάφρασης από greeklish σε απλά ελληνικά;». Αυτοί που γράφουν με greeklish έχουν ξεχάσει (μάλλον) πώς να γράφουν σωστά Ελληνικά ή δυστυχώς βαριούνται τα Ελληνικά, πράγμα πολύ χειρότερο.

Τα greeklish ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 ως απόρροια της αδυναμίας των πρώτων υπολογιστών να αναγνωρίσουν την ελληνική γραμματοσειρά. Oι χρήστες των υπολογιστών και ειδικότερα του ίντερνετ έπρεπε, για να μπορέσουν να επικοινωνήσουν στέλνοντας ένα email, να δημιουργήσουν έναν εναλλακτικό τρόπο γραφής. Έτσι, άρχισε να χρησιμοποιείται το λατινικό αλφάβητο γνωστό σήμερα και ως greeklish. Αυτός ο τρόπος ήταν λειτουργικός, εύχρηστος και κατανοητός από όλους τους χρήστες. Η αλήθεια είναι, όμως, πως αυτό δεν κράτησε πολύ καθώς μετά από λίγα χρόνια προστέθηκε η Ελληνική γλώσσα στην ηλεκτρονική της μορφή (font). Αυτό δεν εμπόδισε τη χρήση των greeklish η οποία συνέχισε να αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς μέχρι σήμερα. Κι αυτό γιατί πολύ απλά μας «βολεύει».

Ας δούμε τα λεγόμενα «θετικά» και «αρνητικά» του φαινομένου-μάστιγα των greeklish:

Θετικά:

- Γλιτώνεις χρόνο.

- Δεν μπορείς να κάνεις ορθογραφικά και συντακτικά λάθη γιατί απλά δεν υπάρχουν ανάλογοι κανόνες.

- Μπορείς να συνεννοηθείς άνετα με τους φίλους σου και οι γονείς σου να μην καταλαβαίνουν απολύτως τίποτα.

- Είσαι “in” και “cool”.

- Γράφεις σε οποιαδήποτε συσκευή χωρίς καμία δυσκολία και περιορισμούς π.χ. υπολογιστή, κινητό, ipad κ.λπ.

Αρνητικά:

- Ξεχνάς πώς να γράφεις στα απλά ελληνικά. Δηλαδή, κάνεις ορθογραφικά και συντακτικά λάθη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανατρέχεις κάθε λίγο και λιγάκι στο Google ή απλά στο κινητό σου –στο T9– για να δεις τη σωστή ορθογραφία μιας λέξης. Κατάντια! Εν κατακλείδι, με τα greeklish κινδυνεύουμε να κάνουμε λάθη σε επίσημα κείμενα (εργασίες, βιογραφικό) και να γίνουμε εντελώς ρεζίλι. Κι άντε μετά να σε πιστέψει ο εργοδότης ή ο καθηγητής (καλά, κι αυτοί κάνουν λάθη) πως εσύ δεν είσαι ανορθόγραφος…

- «Πτωχεύει» και υπεραπλουστεύεται το λεξιλόγιο καθώς πολλές ελληνικές λέξεις δεν χρησιμοποιούνται λόγω «συντόμευσης» του λεξιλογίου των greeklish. t kns? (τι κάνεις;), tespa (τέλος πάντων), kl (καλά)

- Αλλάζουν η μορφή και τα χαρακτηριστικά της γλώσσας.

- Η εκτεταμένη χρήση των greeklish εκτός από ανορθογραφία μπορεί να προκαλέσει και δυσλεξία

- Εξασθενεί, έστω και έμμεσα, η εθνική μας ταυτότητα.

- Στη γραφή τους τα greeklish είναι αρκετά εύκολα, στην ανάγνωσή τους, όμως, είναι δυσανάγνωστα και κουραστικά –πολλές φορές– ακόμα και για τους πιο φανατικούς υποστηρικτές τους. Σαφώς, δεν αναφέρομαι στο chat του facebook αλλά σε μεγάλα κείμενα που εμπεριέχουν σημαντικά νοήματα.

Αξιόλογοι άνθρωποι του πολιτικού και του ακαδημαϊκού κόσμου έχουν τοποθετηθεί επάνω στο ζήτημα “greeklish”. Ένας από αυτούς είναι ο γνωστός σε όλους μας, καθηγητής γλωσσολογίας, Γεώργιος Μπαμπινιώτης, ο οποίος μιλώντας στα Χανιά σε ημερίδα του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου για τη γλώσσα ανέφερε: «Εγώ θα έλεγα στον κόσμο που μας ακούει: “τη γλώσσα και τα μάτια σας’’. Θα έλεγα ότι σε ημέρες κρίσης θα πρέπει να σκύψουμε σε ό,τι καλύτερο διαθέτει αυτός ο τόπος, που είναι ο πολιτισμός μας, η παράδοσή μας και με τον πιο εύγλωττο τρόπο, η γλώσσα μας. Δεν είναι απλό εργαλείο η γλώσσα. Είναι ο πολιτισμός μας, είναι η ιστορία μας, είναι η σκέψη μας, είναι η νοοτροπία μας, είναι η ταυτότητά μας. Πάνω απ’ όλα η γλώσσα είναι αξία. Τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα της λέξης. Αυτό μπορεί οι νέοι άνθρωποι να το πληρώσουν ακριβά. Έχουμε ελληνικές γραμματοσειρές και μπορούμε, αξιοποιώντας το Διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά μέσα, να χρησιμοποιούμε τις ελληνικές γραμματοσειρές που έχουν το προτέρημα να δίνουν την εικόνα της λέξης, το οπτικό ίνδαλμα, και να μας συμφιλιώνουν με την ορθογραφία της λέξης και με τη σημασία της».

Δεν ξέρω ποιός έχει δίκιο και ποιός άδικο αλλά τα greeklish, σίγουρα κάτι αλλάζουν. Προσωπικά χρησιμοποιώ greeklish και πάρα πολλές φορές «πιάνω» τον εαυτό μου να παθαίνει ένα μίνι μπλακ άουτ και να μην θυμάμαι πώς γράφεται μια λέξη (εντάξει, δεν είμαι καθόλου υπερήφανη για αυτό). Άρα, κάτι πάει στραβά. Δεν είναι κάτι δύσκολο, απλώς για λίγο καιρό επιλέξτε ως γλώσσα γραφής τα Ελληνικά (alt+shift για όσους δε γνωρίζουν) και δείτε πώς «κυλάει». Μπορεί να είναι πολύ πιο απλό απ’ όσο νομίζετε. Ουσιαστικά, το πρόβλημα δεν είναι τα greeklish αλλά η αλόγιστη και άσκοπη χρήση που κάνουμε απλά και μόνο, επειδή αυτό κάνουν ΌΛΟΙ. Στην τελική «όλα είναι θέμα συνήθειας».

Εργασία

Αφού μελετήσετε τα παραπάνω κείμενα να γράψετε μια επιστολή που θα δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα με την  οποία θα προσπαθήσετε με κατάλληλα επιχειρήματα να πείσετε τους συμμαθητές σας να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα greeklish  στην  επικοινωνία  τους μέσω του  διαδικτύου  ή των γραπτών μηνυμάτων στα κινητά.

Greeklish

Τι θα έλεγε ο Πλάτωνας για τα greeklish;

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  12/04/2011 06:34

Η προέκταση του χεριού των μαθητών είναι το κινητό τους. Πάρτε τους το κινητό και προκαλέστε τη νέα επανάσταση. Σαφέστατα και ορθώς απαγορεύεται το κινητό στην τάξη. Σαφέστατα, επιμόνως και χωρίς αιδώ τα κινητά χρησιμοποιούνται μέσα στην τάξη, κατά κόρον. Ποιος 40άρης ή 50άρης δάσκαλος ή καθηγητής θα προλάβει τον 14χρονο πιτσιρικά; Κρυμμένο το κινητό μέσα στα πόδια ή στην πάνινη κασετίνα που βολεύει μια χαρά για να φαίνεται, κρυμμένο ανάμεσα στα στυλό, αν έρχεται μήνυμα ή κλήση. Τα sms δίνουν και παίρνουν. Οι ταχύτητες είναι εκπληκτικές, τυφλό σύστημα και καμία αγωνία ορθογραφίας μιας και το κείμενο είναι σε greeklish.

Πολλοί θα πουν ότι τα greeklish κάνουν τους νέους ανορθόγραφους! Ποια είμαι εγώ που θα διαφωνήσω; Έρευνα πριν λίγα χρόνια του Παιδαγωγικού τμήματος Νηπιαγωγών του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας -η οποία είχε θέμα τα greeklish και διεξήχθη σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης- διαπίστωσε ότι η εκτενής χρήση των greeklish οδηγεί σε αύξηση των ορθογραφικών λαθών στα γραπτά του σχολείου. Πράγματι!

Απειλείται όμως η ελληνική γλώσσα από τα greeklish; Σοβαρά;

Γιατί, άραγε, όλοι οι νέοι γράφουν με λατινικούς χαρακτήρες; Για πιο γρήγορα και πιο εύκολα (ερωτώ και απαντώ). Greeklish θα γράψει κάποιος στο μνμ (μήνυμα) στο κινητό, στο chat, σε κάποιο forum, πιθανόν στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Η γλώσσα είναι ζωντανή και όταν επιπεδοποιείται συνειδητά δεν μεταφέρει την ουσία της κουλτούρας, της παράδοσης που κουβαλάει μία γλώσσα με ιστορία, πολιτισμό, κανόνες και όλα τα συναφή όπως είναι η ελληνική γλώσσα.

Είναι πλέον μάταιο να χαρακτηρίσουμε τα greeklish μία σύγχρονη μάστιγα. Έχουν παγιωθεί, κυκλοφορούν ανάμεσά μας, οι νέοι θεωρούν δεδομένη τη γραφή κυρίως στα κινητά με αυτή τη μορφή, νιώθουν άνετα χωρίς κόμπλεξ για τα ορθογραφικά τους λάθη. Στα greeklish νιώθουν όλοι ίσοι. Θα τους χωρίσει κάτι άλλο αλλά όχι ο χαρακτηρισμός του κακού μαθητή, του βλάκα ή του ανίδεου. Αν θέλουμε να πλησιάσουμε τους νέους, να τους επηρεάσουμε και να τους δείξουμε την αξία της γνώσης θα πρέπει να κατανοήσουμε τα greeklish.

Δεν υπάρχει περίπτωση νέος άνθρωπος να πεισθεί να γράψει το μήνυμα που στέλνει στο φίλο του στην …καθαρόαιμη ελληνική γλώσσα.

Με την καμία…

Ο Πλάτων, ο Ισοκράτης και άλλοι καταδίκαζαν τη γραφή επειδή πίστευαν ότι αδυνατίζει τη μνήμη και ότι αποδίδει μόνο κατά προσέγγιση τον ενδιάθετο λόγο.

Η γραφή, τότε, ήταν η νέα τεχνολογία.

Ένα φαινόμενο εξαπλώνεται σε τέτοιο βαθμό για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί φανερά εξυπηρετεί ανάγκες και δεύτερον επειδή δεν υπάρχει κάποιο αντίπαλο δέος που να αντιπροτείνει. Έτσι, λοιπόν, αντί να καταδιώκουμε τα greeklish ας ανακαλύψουμε τις ανάγκες που καλύπτoυν και ας θέσουμε απέναντι έναν πύργο, ψηλό, ατίθασο που θα διεκδικήσει το μυαλό και την ψυχή των νέων δίνοντάς τους προοπτική. Είναι παράλογο να ζητάμε από τους νέους να εγκαταλείψουν τα greeklish όταν αυτό που τους αντιπροτείνουμε είναι το απαρχαιωμένο επιχείρημα του Πλάτωνα.

Η παιδεία πρέπει να εκσυγχρονιστεί, να αναπνεύσει τα χνώτα των νέων και να τους οδηγήσει στο μέλλον μέσα από την ηλεκτρονική γραφή. Η προσέγγιση πρέπει να γίνει μέσα από τα …τσιπάκια.

Ας μην υποτιμάμε την αντίληψη των μαθητών μας.

Γνωρίζουν τα λάθη των greeklish απλά δεν τους λέει και πολλά η ορθογραφία. Γιατί είναι απαραίτητο να τους λέει κάτι;

Η ανησυχία των προβληματισμένων «ανορθόγραφων» ορθογράφων είναι αποστολή sms χωρίς αναφορά!

Η ουσία βρίσκεται στο ότι αυτό το σχολείο δεν εμπνέει το μαθητή!

Αν τον ενέπνεε δεν θα έτρεχε μία με τα greeklish…


* Η Ελένη Νικολαΐδου είναι ιστορικός, συντονίστρια του εκπαιδευτικού ενημερωτικού δικτύου alfavita.gr

ΕΡΓΑΣΊΕΣ

1 Πώς θα χαρακτηρίζατε το ύφος του κειμένου και πώς αυτό επιβεβαιώνεται;

2 Ποιο είναι το θέμα και ποια η κατευθυντήρια ιδέα σε αυτό το κείμενο;

3 Με ποια επιχειρήματα η συντάκτρια τεκμηριώνει τις θέσεις της;

4 Να γράψετε ένα άρθρο για τη σχολική εφημερίδα στο οποίο θα εκθέτετε τις προσωπικές σας απόψεις για τη χρησιμοποίηση των  greeklish. Πιστεύετε ότι αλλοιώνουν την ελληνική γλώσσα ή όχι και γιατί;

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Εργασίες

1 Ποιες κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες αναγνωρίζετε στα παραπάνω διαφημιστικά;

2 Για ποιο λόγο προκαλείται γέλιο στις διαφημίσεις αυτές; Τι θα συνέβαινε αν οι ήρωες χρησιμοποιούσαν την πρότυπη γλώσσα; Τι θα συνέβαινε αν εναλλάσσονταν οι ρόλοι στο βίντεο; Ποιος ο ρόλος της γλωσσικής ποικιλότητας σε αυτό;

3 Μέσω των συγκεκριμένων διαφημίσεων κατασκευάζονται συγκεκριμένου τύπου γονείς και παιδιά. Πώς συνδυάζεται η κοινωνική γλωσσική ποικιλία με άλλα συμβολικά στοιχεία ( ντύσιμο, σημειολογία σώματος, περιβάλλον ) στη δημιουργία ταυτοτήτων στα παραπάνω διαφημιστικά;

4 Ποιες γνώσεις προυποτίθεται πως έχουν οι αποδέκτες των διαφημίσεων αυτών σε σχέση με τη γλωσσική ποικιλότητα; Ποια στερεότυπα κατασκευάζονται και χρησιμοποιούνται στα συγκεκριμένα διαφημιστικά;

5 Πώς αξιοποιείται η γλωσσική διαφορά για να κατασκευάσει τι είδους κόσμους; Τι είδους γνώσεις για τη γλώσσα θα βοηθήσουν τους αποδέκτες αυτών των μηνυμάτων να σταθούν κριτικά απέναντι σε αυτά;

6 Τι προιόντα προωθούνται με αυτούς τους τρόπους και σε ποιους απευθύνονται; Γιατί για τα συγκεκριμένα προιόντα επιλέγεται η συγκεκριμένη γλωσσική ποικιλία;

7  Τι προτείνεται ως το ιδανικό κάθε φορά μέσο για να γεφυρωθεί το χάσμα των γενεών ;  Ποιες αξίες και στάσεις προβάλλονται μέσω αυτών των επιλογών;

                                                               * * *

Δείτε την εκπομπή  Το κουτί της Πανδώρας με θέμα ΤΗ ΓΛΏΣΣΑ ΤΩΝ ΝΈΩΝ

Δείτε   άλλο ένα βίντεο για τη γλώσσα των νέων
http://www.greektube.org/content/view/100822/2/









\

Κείμενο 1 Το επίπεδο της γλώσσας των νέων, ειδικότερα, συναρτάται, αφενός μεν προς τα γενικότερα ενδιαφέροντά τους, αφετέρου δε προς την ίδια την αντίληψη και γνώση που έχουν της γλώσσας μας. Χωρίς να γενικεύουμε, όπως λαθεμένα νομίζω συμβαίνει συχνά, η έλλειψη ευαισθησίας, γνώσης, αγάπης, άρα και ενδιαφέροντος για τη γλώσσα, που παρατηρείται σε πολλούς νέους μας –όχι όλους, το επαναλαμβάνω–, είναι φυσικό να παράγει και χαμηλής ποιότητας γλώσσα. Θέλω να τονίσω ωστόσο δύο πλευρές αυτού του θέματος: Πρώτον, δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση ανάμεσα στη γενικότερη χρήση της γλώσσας από τους νέους και στον κώδικα που χρησιμοποιούν πολλοί από τους νέους σε ορισμένες μορφές της επικοινωνίας τους. Η «φοιτητική αργκό» λ.χ. ή η «αργκό των μηχανόβιων» είναι ειδικοί κώδικες επικοινωνίας που δεν μπορεί να τις παίρνουμε ως μέτρο κρίσεως της γλωσσικής ικανότητας των νέων, αφού οι ίδιοι σε άλλες μορφές επικοινωνίας τους εμφανίζουν άλλη μορφή γλώσσας, πολύ διαφορετική και πολύ καλύτερη. Το πρόβλημα με τη γλώσσα των νέων είναι άλλο: πόσο καλά, σε έκταση και σε βάθος, διδάσκονται την ελληνική γλώσσα στο σχολείο; πόσο έχουν ασκηθεί στη χρήση της (στη σύνταξη διαφόρων κειμένων); και συγχρόνως ποια είναι τα ακούσματα και τα διαβάσματά τους στη γλώσσα; Γιατί, βεβαίως, η γνώση και η χρήση της γλώσσας είναι απόρροια της γλωσσικής εμπειρίας μας (διαβάσματα-ακούσματα) και του βαθμού συνειδητοποίησης των μηχανισμών λειτουργίας της (διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο).                                                                  Γ. Μπαμπινιώτης, Η Γλώσσα ως Αξία, Gutenberg,

    Κείμενο 2

  Δεν είναι λίγοι οι επικριτές των νεανικών «πειραματικών νεολογισμών», φιλόλογοι αλλά και οι ίδιοι οι γονείς, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι αποδυναμώνεται η ελληνική γλώσσα. «Μπορεί η γλώσσα να είναι ζωντανός οργανισμός και να αφομοιώνει τους νεωτερισμούς και τις όποιες επιδράσεις, να προσαρμόζεται στις εξελίξεις, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι και το ιδανικό. Είναι σαν να προσαρμόζεται ο άνθρωπος, ένας ζωντανός οργανισμός στα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Αυτό έχει κόστος. Το ίδιο συμβαίνει και στη γλώσσα», υποστηρίζει στην «Κ» ο φιλόλογος κ. Σάκης Ανδρουλάκης και εξηγεί ότι «η εκτεταμένη χρήση της αργκό έχει αντίκτυπο στον πολιτισμό, διότι όταν η γλώσσα γίνεται πιο φτωχή, τότε και η σκέψη γίνεται πιο φτωχή, αφού η σκέψη αντικατοπτρίζεται στη γλώσσα και αντιστρόφως. Ετσι, επιφανειακό λεξιλόγιο ισοδυναμεί με επιφανειακή σκέψη. Επομένως, είναι χρέος του εκπαιδευτικού να μεταδώσει στους μαθητές του τη δύναμη της ποιότητας του λόγου και να μην υποτιμήσει το πρόβλημα της αργκό».

 Ωστόσο, αρκετοί γλωσσολόγοι υποστηρίζουν το αντίθετο, ότι δηλαδή η γλώσσα εμπλουτίζεται και ζωντανεύει και άρα δεν κινδυνεύει να αλλοιωθεί. «Δεν παθαίνει τίποτα η ελληνική γλώσσα από τις παρεμβάσεις που επιχειρούν οι νέοι και αυτή είναι μία θέση διατυπωμένη από την πλειονότητα των ειδικών επιστημόνων», λέει στην «Κ» η κ. Μαρία Θεοδωροπούλου, λέκτορας στο ΑΠΘ και επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, στο τμήμα Γλωσσολογίας. «Οι περισσότεροι γλωσσολόγοι όταν αναφέρονται στη γλώσσα των νέων μιλούν για μια γλώσσα δημιουργική, που μπορεί να υιοθετείται και από μεγαλύτερες ηλικίες ως ένδειξη νεανικότητας. Οι νέοι είναι ζωντανοί σε όλα τους, νιώθουν την ανάγκη να διαφοροποιηθούν, οπότε η «κοινωνιόλεκτός τους» είναι δείκτης ταυτότητας και συνοχής της παρέας. Είναι άλλο η κοινή νέα ελληνική που χρησιμοποιούμε και άλλο η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στην παρέα. Φυσικά, οι νέοι έχουν την ευελιξία να μη χρησιμοποιούν αργκό σε επίσημες περιστάσεις».

Εργασία

   Ποιες απόψεις διατυπώνονται στα δύο κείμενα σχετικά με τη γλώσσα των νέων και με ποια επιχειρήματα τεκμηριώνονται;

Κείμενο 3

                                      

    Οι νέοι όχι μόνο δεν πάσχουν από λεξιπενία, αλλά έχουν γλώσσα πλούσια και συνεχώς ανανεούμενη. Απλώς, είναι άλλη από αυτήν που μιλάνε οι μεγάλοι. Δεν λέμε και τίποτα καινούργιο. Από την εποχή της boom generation (της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς εφήβων στις δυτικές κοινωνίες), το φαινόμενο μιας ιδιαίτερης γλώσσας για τη νεολαία έχει γιγαντωθεί. Οι τινέιτζερ -και δεν μιλάμε μόνο για τους Αμερικανούς, αλλά και για τους Αγγλους, τους Γάλλους, ακόμη και για τους Έλληνες τεντιμπόηδες- επιχειρούσαν να διαφοροποιηθούν από τους ενηλίκους και μέσω της γλώσσας. Η αργκό είναι ανατρεπτική και επιχειρεί να σοκάρει, οπότε υπήρχε (και, φυσικά, υπάρχει) ευρύτατη χρήση υβρεολογίου, μόνο που σήμερα ελάχιστοι γονείς σοκάρονται αν το παιδί τους πει «και γαμώ» αντί για «σού- περ» ή «επικό!» Αυτοί που όντως σοκάρονται ακόμη (οι παππούδες, π.χ., ή οι καθηγητές των θρησκευτικών) είναι αυτοί που καταγγέλλουν τη νέα γενιά για το φτωχό της λεξιλόγιο.

     Όσο οι έφηβοι χωρίζονται σε υποομάδες, η γλώσσα τους θα αποκτά και περισσότερο πλούτο – αφού αλλιώς μιλάνε οι γκοθάδες, αλλιώς οι emo, αλλιώς οι φανατικοί φίλαθλοι, αλλιώς οι γκέιμερ, οι σκέιτερ, οι μοδάτες κ.ο.κ.
Το βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας των νέων είναι ότι εκφράζει και εκφράζεται μέσα στην «παρέα», το δίκτυο των συνομηλίκων. Κατά συνέπειαν, δεν υπάρχει μια ενιαία γλώσσα· κάθε παρέα έχει δικό της κώδικα επικοινωνίας, που μπορεί να τον «αρπάξει» μια άλλη παρέα και μετά μια άλλη, μέχρι που κάποιες εκφράσεις να υιοθετηθούν από μεγάλο μέρος της νεολαίας, ειδικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας της επικοινωνίας.

   Τα κοινωνικά δίκτυα των νέων είναι στενότερα από αυτά των ενηλίκων, γεγονός που εντείνει την πίεση γλωσσικής συμμόρφωσης με την παρέα. Απ’ την άλλη, οι συμβάσεις γλωσσικής ευγένειας και απόστασης που απαιτούνται στην ενήλικη ζωή δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη πλήρως κατά την εφηβεία. Έτσι εξηγείται το ότι η συχνότητα μη πρότυπης γλώσσας είναι μεγαλύτερη στη νεότητα από ό,τι στην ενήλικη ζωή. Ψυχολογικά, κατά τη νεανική ηλικία διαμορφώνεται η προσωπική και κοινωνική ταυτότητα. Η απόρριψη κατεστημένων τρόπων συμπεριφοράς και ο πειραματισμός με εναλλακτικά μοντέλα, τάσεις που γενικότερα χαρακτηρίζουν την εφηβεία, εκφράζονται και γλωσσικά. Με την ιδιαίτερη γλώσσα τους οι νέοι συμβολίζουν ότι ανήκουν σε μια ηλικία με δικά της ενδιαφέροντα και αξίες, που διαφέρει τόσο από τα παιδικά όσο και  από τα ενήλικα χρόνια.
   Η ατυχία της σημερινής νεολαίας είναι ότι οι ενήλικοι αρπάζουμε τη γλώσσα της και τη χρησιμοποιούμε ευρύτατα. Μια ενδιαφέρουσα έρευνα για τη γλώσσα, που έκανε η ALCO το 2005 για το Ινστιτούτο Επικοινωνίας, ρωτούσε Έλληνες 16-56 ετών ποια λέξη θα χρησιμοποιούσαν για να αντιδράσουν σε κάτι αναπάντεχο: Το 20% δήλωσε ότι προτιμά τη λέξη «έμεινα», το 13% το «κουφάθηκα», το 5% το «καράφλιασα», το 25% το «απίστευτο» και μόλις το 15% το «εξεπλάγην» ή το «εκπλήσσομαι»! Το συμπέρασμα; Το «απίστευτο» έχει εισχωρήσει βαθιά στην καθομιλουμένη των ενηλίκων· άλλο συμπέρασμα, λίγο άσχετο, είναι ότι το «καράφλιασα» είναι πλέον «πασέ», ή μήπως πρέπει να πω λαστ γίαρ;
     Από την άλλη, οι σημερινοί 16άρηδες έχουν στη διάθεσή τους όλο τον γλωσσικό πλούτο που δημιουργήσαμε εμείς οι παλαιότεροι 16άρηδες. Η εξέλιξη της γλώσσας έχει φέρει και εξέλιξη στη νεανική αργκό, και έτσι, π.χ., το παλιότερο «Την κάνω» = φεύγω, έχει γίνει «τηγκανά», ενώ το «τζάμι» = τέλειο, σούπερ, έχει παραλλαχθεί επιτυχέστατα σε «τζαμάουα», αλλά και στο «τζαμιροκουάι» (που αποτελεί και αναφορά στον γνωστό μουσικό)!
     Εκτός από εκφράσεις που ήταν κάποτε υπερβολικά της μόδας και τώρα ακούγονται ξεπερασμένες (βλέπε το «καράφλιασα» πιο πάνω ή το «ιν»), οι παλιές καλές αργκό, όπως το «φυτό», το «ούτε με σφαίρες» ή το «φάγαμε πακέτο», αλλά και τα ποδανά (η λέξη ειπωμένη ή γραμμένη ανάποδα, π.χ., ο λοστρέ = ο τρελός) αποτελούν την κληρονομιά που αφήνουμε στη γλώσσα εμείς της γενιάς των 80s. Δίπλα σ’ αυτήν, σήμερα, οι πιτσιρικάδες έχουν συμπληρώσει έναν ολόκληρο κατάλογο από ξένες λέξεις, ξενικής έμπνευσης λέξεις, λέξεις του διαδικτύου, λέξεις της εποχής της επικοινωνίας (που χρησιμοποιούν στο msn, στα chat rooms και στην αποστολή sms).
  Το παγκόσμιο χωριό έχει φέρει την αγγλική γλώσσα και την αγγλική αργκό μέσα στα ελληνικά σπίτια – και έτσι δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει το φαινόμενο, ειδικά αφού εδώ και χρόνια αρκετοί ενήλικοι χρησιμοποιούμε το «Θα σε πάρω πίσω» (Ι will call you back) ή το «a.s.a.p.» (as soon as possible = το συντομότερο δυνατό). Από την άλλη, τα chat rooms και τα blogs ορισμένες φορές «έκοβαν» αυτόματα τις υβριστικές εκφράσεις· κι έτσι έχει δημιουργηθεί μια σειρά από λέξεις που μοιάζουν με τις βρισιές, αλλά περνάνε από τη… λογοκρισία.

   Τα ΜΜΕ παίζουν, φυσικά, το ρόλο τους σ’ αυτό το γαϊτανάκι της γλώσσας: α) Δανείζουν λέξεις στη νεολαία· έτσι, ο «Μαέβιους» είναι αναφορά στην εκπομπή των Α.Μ.Α.Ν., ο Τζακ Μπάουερ αποτίει φόρο τιμής στην τηλεοπτική σειρά «24», ενώ το «Μαμαλάκης» χαρακτηρίζει τον καλοφαγά κ.ο.κ. β) Δανείζονται λέξεις από τη νεολαία, βλέπε τον Τζίμη των «10 μικρών Μήτσων». Αυτό αυξάνει το κύρος της γλώσσας της νεολαίας, αλλά τείνει να περιορίσει τον ανατρεπτικό της χαρακτήρα. Από την άλλη, χάρη στην τηλεόραση, αλλά και στα «νεανικά» περιοδικά, οι εκφράσεις της νεολαίας δεν έχουν πια σύνορα· κι έτσι, από την Καρδίτσα ως την Ξάνθη η πιτσιρικαρία μπορεί να φωνάξει χαρωπά: «Δεν υπάρχει!»                                                                                        

                                                                                          Γιάννης Ανδρουτσόπουλος

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1  Για ποιους λόγους οι νέοι χρησιμοποιούν μια «δική» τους, ιδιότυπη γλώσσα, σύμφωνα με το παραπάνω κείμενο;

2  Να συγκρίνετε τα κείμενα 1 και 3 ως προς το ύφος. Τι παρατητείτε;

 

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

                             Υπέρ της γλωσσικής τεχνολογίας

    Σε δημόσιες ομιλίες μου για τη γλώσσα το πρόβλημα που τίθεται τα τελευταία χρόνια, πιεστικά, σε ένταση και με έναν αγωνιώδη θα έλεγα τρόπο, είναι αν η γλώσσα μας και γενικότερα οι ομιλούμενες γλώσσες κινδυνεύουν από την όλο και μεγαλύτερη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) στην επικοινωνία του σύγχρονου ανθρώπου. Το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν το στυλό ή το μολύβι ή την ζωντανή ομιλία για να γράψουν το κείμενό τους απευθείας στον Η/Υ, το ότι η επικοινωνία για πολλούς, ιδιαίτερα νέους ανθρώπους, γίνεται με ανταλλαγή μηνυμάτων σε υπολογιστές και με «ηλεκτρονικό ταχυδρομείο», το γεγονός ότι έγγραφα, μελέτες και ολόκληρα βιβλία περνούν από την έντυπη στην ηλεκτρονική μορφή, όλα αυτά έχουν θορυβήσει πολλούς που θεωρούν ότι βαθμηδόν θα μειωθεί σημαντικά ­ αν δεν αχρηστευθεί ­ η ικανότητα και η επιθυμία της ζωντανής και επαρκούς χρήσης της γλώσσας.

    Ειδικά για την ελληνική γλώσσα, επειδή πολλές εντολές του Η/Υ και μεγάλο μέρος της πληροφορικής δηλώνεται στην αγγλική γλώσσα κι επειδή ακόμη το λατινικό αλφάβητο έχει ­ μέσω της Αγγλικής και άλλων γλωσσών ­ επικρατήσει στα προγράμματα, όπως ­ για λόγους ευκολίας ­ έχει επικρατήσει πλήρως στους Η/Υ το μονοτονικό (ή και το ατονικό) σύστημα, πιστεύεται επιπλέον ότι η εκτεταμένη χρήση του Η/Υ γίνεται εφαλτήριο για την βαθμιαία επιβολή της αγγλικής γλώσσας και του λατινικού αλφαβήτου εις βάρος της Ελληνικής και του ελληνικού αλφαβήτου.

    Πόσο ευσταθούν αυτοί οι φόβοι έστω και στην υπερβολή τους; Μήπως υπάρχει πραγματικός κίνδυνος όσο μεγαλώνει η σχέση των νέων και η βαθμιαία εξάρτησή τους από τον υπολογιστή; Μπορείς και να χρησιμοποιείς πολύ τον Η/Υ για την επικοινωνία σου και να διατηρείς αλώβητη τη γλωσσική σου ικανότητα; Δύνασαι «δυσί κυρίοις δουλεύειν»; Ή μήπως πρόκειται, στην ουσία, για κινδυνολογία και ψευδοπρόβλημα;

    Η άποψη που υποστηρίζω, εξακολουθώντας ο ίδιος να γράφω τα κείμενά μου με στυλό αλλά και έχοντας πολύ και από παλιά ασχοληθεί με ηλεκτρονικά προγράμματα της γλώσσας, είναι ότι η γλωσσική τεχνολογία, το τι μπορείς να κάνεις με τις δυνατότητες επεξεργασίας της γλώσσας που προσφέρει ο Η/Υ, είναι υπέρ και όχι εναντίον της γλώσσας. Θα δικαιολογήσω, με πολλή συντομία, αυτή τη θέση.

Τι μπορεί να προσφέρει στη γνώση και τη χρήση της γλώσσας η σύγχρονη τεχνολογία της γλώσσας (language engineering); Πολλά, σπεύδω να πω.

    Η τεχνολογία της γλώσσας μπορεί πρώτα-πρώτα, μέσω της μηχανικής μετάφρασης και διερμηνείας, να στηρίξει τόσο τις μικρές εθνικές γλώσσες, «τις γλώσσες εν κινδύνω», όσο και τη γενικότερη γλωσσική επικοινωνία, ώστε να περιοριστεί η «μονοκρατορία» της μιας ξένης γλώσσας εις βάρος όλων των άλλων γλωσσών, εις βάρος της ατομικής αλλά και της εθνικής γλωσσικής ταυτότητας.

    Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, παράλληλα προς τους συμβατικούς τρόπους κατάκτησης της μητρικής γλώσσας, η τεχνολογία της γλώσσας μπορεί να βοηθήσει αποφασιστικά στο να δημιουργηθεί από ανθρώπους που διαθέτουν γνώση και φαντασία πιο ενδιαφέρουσα, πιο θελκτική (ιδίως για παιδιά αλλά και μεγάλους), πιο πλούσια, πιο γόνιμη, πιο συστηματική, συχνά και πιο έγκυρη και, οπωσδήποτε, πιο αποτελεσματική γνώση της μητρικής γλώσσας.

    Και είναι αρχή της γλωσσικής επιστήμης ότι όσο καλύτερα γνωρίζει κανείς τη γλώσσα του, τόσο περισσότερο την αγαπάει, την νοιάζεται και την υπερασπίζει. Τα «γλωσσικά κάστρα», είναι γνωστό, πέφτουν «από μέσα», από την αδιαφορία, την άγνοια και την συνακόλουθη κατάπτωση μιας γλώσσας. Ο πληροφορικός της γλώσσας μαζί με τον γλωσσολόγο και τον εκπαιδευτικό μπορούν να «κάνουν θαύματα» στον τομέα της υποστήριξης της διδασκαλίας της γλώσσας (λεξικά, γραμματική - σύνταξη, ορθογραφία, ύφος, ποικίλη γλωσσική βοήθεια), μέσα και, κυρίως, έξω από την τάξη.

    Η εκπαιδευτική τεχνολογία της γλώσσας μπορεί να αποδειχθεί το κλειδί για τη λύση βασικών προβλημάτων της γλωσσικής εκπαίδευσης σύμφωνα με τις σύγχρονες απαιτήσεις της επικοινωνιακής γλωσσολογίας και της γλωσσολογίας του κειμένου. Το ίδιο φυσικά ισχύει και στην υποστήριξη της εκμάθησης των ξένων γλωσσών. Η καταπολέμηση της μιας ξένης γλώσσας επιτυγχάνεται όταν είναι εύκολη και δυνατή η πρόσβαση σε περισσότερες ξένες γλώσσες. Κι αυτό προϋποθέτει μείωση του χρόνου εκμάθησης της ξένης γλώσσας και αύξηση της αποτελεσματικότητας στη μέθοδο διδασκαλίας.

    Να μια νέα πρόκληση για την τεχνολογία της γλώσσας, που ήδη έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στον τομέα αυτόν. Κι ακόμη υπάρχει καλύτερη «άμυνα» για τις μικρές εθνικές γλώσσες από τη μετάφραση; Τη γρήγορη, την αξιόπιστη και την πολύγλωσση μηχανική μετάφραση, με όλα τα προβλήματα και τους περιορισμούς που γνωρίζουν οι ειδικοί ότι έχει η αυτόματη μετάφραση. Στην «ηθική της γλώσσας» η μετάφραση (συμβατική ή μηχανική) είναι κύρια μορφή προστασίας των «γλωσσών εν κινδύνω».

    Τελειώνω με τις εξής σκέψεις, τις οποίες διατυπώνω επιγραμματικά και κάπως δογματικά:

(α) Η τεχνική των Η/Υ από πλευράς πολιτισμού και ποιότητας ζωής, στην οποία περιλαμβάνεται και η ποιοτική χρήση της γλώσσας, μπορεί να σημάνει ό,τι το πέρασμα του ανθρώπου από το ωμό στο ψημένο κρέας: Ριζική αλλαγή στην πρόσκτηση και μετάδοση της γνώσης με ασύλληπτες έως τώρα αλλαγές στην Παιδεία και τη Γλώσσα.

(β) Ο τεχνολόγος, ιδίως ο τεχνολόγος της γλώσσας, στα πλαίσια μιας «ηθικής της γλώσσας» που πρέπει να διέπει τις επικοινωνιακές μας σχέσεις, μπορεί να αποδειχθεί ο κατ' εξοχήν ανθρωπιστής επιστήμονας, ο πιο άδολος και πρακτικά ο πιο αποτελεσματικός. Αυτός που μπορεί να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο όχι μόνο να διαφυλάξει αλλά και να αναπτύξει τη μητρική του γλώσσα, δηλ. την εθνική και ατομική του φυσιογνωμία.

(γ) Η τεχνολογία της γλώσσας, μέσα από την τεχνολογία της εκπαίδευσης, μπορεί να βελτιώσει ριζικά την ποιότητα της γλωσσικής επικοινωνίας του ανθρώπου τόσο στη μητρική όσο και στις ξένες γλώσσες, που θα πει να βοηθήσει να γίνει πιο έντιμη και πιο ειλικρινής η συνάντηση ανθρώπου με άνθρωπο μέσα και έξω από τον τόπο του.

                                                              Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ

Εργασίες 

1  Ποια είναι η θέση του συγγραφέα στο παραπάνω κείμενο και με ποια επιχειρήματα τη στηρίζει;

2   Ποιος είναι ο ρόλος των ερωτήσεων στην τρίτη παράγραφο του κειμένου;