Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

                         

Τίτλος : Η ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς

Δημιουργός : Γιούλα Γαμβρούλη

Διδακτικό αντικείμενο ; Ξενοφώντος Ελληνικά βιβλίο Β κεφ 1 παρ 16-32

Τάξη : Α Λυκείου

Χρονική διάρκεια :  5 -6   ώρες

Προυποθέσεις υλοποίησης : εξοικείωση των μαθητών με τις βασικές γνώσεις χρήσης των νέων τεχνολογιών. Οι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν να χειρίζονται το διαδίκτυο και τις μηχανές αναζήτησης, το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου και ένα λογισμικό παρουσίασης εικόνων . Η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικής.


Σύντομη περιγραφή
Στόχος του σεναρίου είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την τελευταία ναυμαχία του Πελοποννησιακού πολέμου που έκρινε και την έκβασή του με ένα πιο ελκυστικό τρόπο με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών και την ομαδοσυνεργατική μάθηση.


Στόχοι:

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ

·      Να προσεγγίσουν το τελευταίο και από τα πλέον σημαντικά κεφάλαια του Πελοποννησιακού πολέμου αντλώντας τις απαραίτητες ιστορικές πληροφορίες από το κείμενο και τις υπόλοιπες πηγές. ( δυναμικό των αντιπάλων, πορεία, σκοποί )
·      Να κατανοήσουν τον ρόλο του ηγέτη σε κρίσιμες στιγμές, να διακρίνουν τους πρωταγωνιστές του συγκεκριμένου επεισοδίου του πολέμου και τις διαμετρικά αντίθετες στρατηγικές που ακολούθησαν ως την τελική έκβαση.
·      Nα συνειδητοποιήσουν τους λόγους που οδήγησαν την θαλασσοκράτειρα Αθήνα στην ήττα κατά θάλασσα.
·      Να γνωρίσουν την αρχαία ελληνική τριήρη.
·      Να αντιληφθούν τις αξίες και το δίκαιο του πολέμου  (τύχη αιχμαλώτων, θηριωδίες) στην αρχαιότητα και σήμερα και να διαμορφώσουν άποψη για το πολιτισμικό επίπεδο κάθε εποχής.
Παιδαγωγικοί στόχοι

·      Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τις αρχές και λειτουργίες της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας
·      Να εξοικειωθούν με τη βιωματική και διερευνητική μάθηση
·      Να αντιληφθούν την πληθώρα των πηγών γνώσης, των συμβατικών αλλά κυρίως των ψηφιακών, στον σύγχρονο κόσμο και να εξασκηθούν στην ιεράρχησή τους και στην κριτική τους αξιολόγηση.

Ψηφιακοί στόχοι

·      Να αξιοποιήσουν οι μαθητές  τον υπολογιστή και το διαδίκτυο ως περιβάλλοντα μάθησης, επικοινωνίας και δημιουργίας .
·      Να ασκηθούν στην παραγωγή και μορφοποίηση κειμένων σε προγράμματα επεξεργασίας και στην παραγωγή  πολυτροπικών  κειμένων σε προγράμματα παρουσιάσεων προκειμένου να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.
·      Να  αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης και επιλογής πληροφοριών στο διαδίκτυο για να ολοκληρώσουν την εργασία τους.

Σχέση με τα σχολικά προγράμματα

Οι στόχοι της διδακτικής πρότασης ανταποκρίνονται στο ισχύον Πρόγραμμα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών  για την Α` Λυκείου. Όμως υπερβαίνουν τον χρόνο που προβλέπουν για τη διδασκαλία της ενότητας αυτής.

Υλικοτεχνική υποδομή- εργαλεία
Θα χρησιμοποιηθούν:
·      Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου
·      Φυλλομετρητής διαδικτύου
·      Πρόγραμμα παρουσίασης
·      Το σχολικό εγχειρίδιο:  Αρχαίοι Έλληνες ιστοριογράφοι α λυκείου

Μεθοδολογία
 Η χρήση των προϊόντων και εργαλείων των Τ.Π.Ε., στη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση, υποστηρίζει τόσο την αυτόνομη πορεία του μαθητή προς τη γνώση, όσο και τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση. Ταυτόχρονα προάγει το ρόλο του  δασκάλου από αυτόν του απλού καθοδηγητή, σε εκείνον του συντονιστή ενεργειών  για την απόκτηση γνώσης. Η προσέγγιση του κειμένου, με τη χρήση ΤΠΕ αφίσταται  της παραδοσιακής διδακτικής πράξης. Οι μαθητές εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε., συνεργάζονται, επικοινωνούν και ανταλλάσσουν σκέψεις, Η συνεργατική – βιωματική προσέγγιση υλοποιείται μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους μαθητές,

Οργάνωση τάξης
 Οι μαθητές  χωρίζονται σε τέσσερις πενταμελείς ομάδες . Τα μέλη των ομάδων  αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους , συντονιστή, γραμματέα, χειριστή Η/Υ, παρουσιαστή. Οι ρόλοι μπορεί να εναλλάσσονται, ώστε να εμπλακούν όλοι ισότιμα στις ερευνητικές διαδικασίες.

Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας
Οι μαθητές έρχονται στο εργαστήριο πληροφορικής. Έχει προηγηθεί στην τάξη η ανάγνωση του κειμένου από τον διδάσκοντα και η γλωσσική εξομάλυνσή του. Έχει γίνει σύντομη συντακτική ανάλυση και μετάφραση. Επίσης έχει γίνει και ο χωρισμός των ομάδων.
1η και 2η διδακτική ώρα
Μοιράζονται από τον καθηγητή τα πρώτα φύλλα εργασίας σε ηλεκτρονική μορφή. Στην πρώτη διδακτική ώρα οι μαθητές θα μελετήσουν το υλικό που τους δίνεται στις αντίστοιχες ιστοσελίδες για κάθε ομάδα και στη δεύτερη διδακτική ώρα θα διεκπεραιώσουν τις εργασίες που τους ζητούνται.
Πιο συγκεκριμένα οι μαθητές της πρώτης ομάδας θα μπουν στο ρόλο των πολεμικών ανταποκριτών των Αθηναίων. Θα μελετήσουν τις πηγές που τους δίνονται και το σχολικό εγχειρίδιο και θα προσπαθήσουν να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με το δυναμικό των Αθηναίων, την ηγεσία τους, το σχέδιο δράσης και το σκοπό του και την πορεία του στόλου. Θα καταγράψουν το υλικό που θα συλλέξουν στον επεξεργαστή κειμένου και θα το αναρτήσουν στην ιστοσελίδα της τάξης.
Οι μαθητές της δεύτερης ομάδας θα υποδυθούν τους πολεμικούς ανταποκριτές των Σπαρτιατών και θα συλλέξουν πληροφορίες από το διαδίκτυο και το σχολικό βιβλίο για το δυναμικό του σπαρτιατικού στόλου το σχέδιο δράσης του, τους σκοπούς και την πορεία του.
Οι μαθητές της τρίτης ομάδας αφού μελετήσουν το σχολικό βιβλίο και τις πηγές από το διαδίκτυο, θα επιχειρήσουν να δημιουργήσουν το πορτραίτο του Λυσάνδρου και να εξηγήσουν τη συμβολή του στη νίκη των Σπαρτιατών.
Οι μαθητές της τέταρτης ομάδας αφού μελετήσουν τις ιστοσελίδες που τους δίνονται, το σχολικό βιβλίο και τα ερμηνευτικά σχόλια των παραγράφων 30-32 θα απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικές με το δίκαιο του πολέμου και την τύχη των αιχμαλώτων στην αρχαιότητα και στην εποχή μας προκειμένου να αντιληφθούν τις αξίες και το πολιτισμικό επίπεδο των δύο εποχών.
3η και 4η διδακτική ώρα
Ο καθηγητής διανέμει τα δεύτερα φύλλα εργασίας κάθε ομάδας και οι μαθητές εργάζονται όπως και στο προηγούμενο δίωρο.
Οι μαθητές της πρώτης ομάδας θα διαβάσουν πληροφορίες για την τριήρη και θα δημιουργήσουν μια παρουσίαση με κείμενο και εικόνες για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και τις δυνατότητες αυτού του πλοίου. Η παρουσίαση θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης.
Οι μαθητές της δεύτερης ομάδας ως ανταποκριτές διεθνούς πρακτορείου ειδήσεων θα παρακολουθήσουν τις κινήσεις του αθηναικού και του σπαρτιατικού στόλου στα παράλια του Ελλήσποντου και θα καταγράψουν το στρατήγημα του Λυσάνδρου. Καλούνται να μελετήσουν τις πηγές (διαδίκτυο και σχολικό βιβλίο ) και να αναζητήσουν τις αιτίες της πανωλεθρίας των Αθηναίων και τα οργανωτικά και διοικητικά λάθη που έκαναν. Θα καταγράψουν το υλικό τους στον επεξεργαστή κειμένου και θα το αναρτήσουν στην ιστοσελίδα της τάξης.
Η τρίτη ομάδα θα επιχειρήσει να σκιαγραφήσει την προσωπικότητα του Αλκιβιάδη, να αξιολογήσει την παρέμβασή του λίγο πριν τη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς και να κρίνει τη στάση των Αθηναίων στρατηγών.. Καλούνται επίσης να υποθέσουν πώς θα είχαν εξελιχθεί τα γεγονότα αν οι Αθηναίοι είχαν συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του Αλκιβιάδη.
Η τέταρτη ομάδα θα ασχοληθεί με τις θηριωδίες στον πόλεμο. Θα καταγράψει όσες αναφέρονται στο κείμενο του Ξενοφώντα και τις αιτίες που τις προκάλεσαν και θα αναζητήσει στο διαδίκτυο πληροφορίες για θηριωδίες στον πόλεμο σε νεότερες εποχές.

5η διδακτική ώρα
Ο παρουσιαστής της κάθε ομάδας αναλαμβάνει να παρουσιάσει στους συμμαθητές του το αποτέλεσμα της έρευνας της ομάδας του, ώστε όλοι οι μαθητές να έχουν μια συνολική ερμηνευτική προσέγγιση του κειμένου.

                                         ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΟΜΑΔΑ 1       ΠΟΛΕΜΙΚΟΙ  ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ  ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1  ( 1η και 2η διδακτική ώρα )
Το καλοκαίρι του 405 πΧ  η Εκκλησία του Δήμου σας έχει αναθέσει την αποστολή να μεταβείτε στη Σάμο ως πολεμικοί ανταποκριτές  στο χώρο των επιχειρήσεων του αθηναικού  στόλου και  στη συνέχεια να επιβιβαστείτε στην Πάραλο και  να ακολουθήσετε την πορεία του στόλου από τη Σάμο ως τους Αιγός ποταμούς.  Να στείλετε την πρώτη πολεμική ανταπόκριση, για να πληροφορηθούν  οι Αθηναίοι  σχετικά με την κατάσταση του στόλου και τις ναυτικές επιχειρήσεις στα παράλια της Ιωνίας.

Α   Προκειμένου να σχηματίσετε μια oλοκληρωμένη  εικόνα για την κατάσταση του στόλου που ναυλοχεί στη Σάμο, να διερευνήσετε τις ακόλουθες πηγές:
·       Το σχολικό εγχειρίδιο, «Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι» της Α΄ Λυκείου  Βιβλίο Β κεφ 2 παρ 16-21

·       . http://www.istoria.gr/mar02/1.htm,  το απόσπασμα με τίτλο «Ιωνία, το ανατολικό μέτωπο».» και «Αιγός ποταμοί το τέλος»
Β  Μελετήστε  τους  χάρτες στις ακόλουθες ιστοσελίδες:


http://users.att.sch.gr/xtsamis/images/IonikiEpanastasi.jpg .  Ελληνικές πόλεις μικρασιατικών ακτών τον 5ο π.Χ. αιώνα
Επιλέξτε τον κατάλληλο χάρτη και σημειώστε πάνω τη διαδρομή του στόλου από τη Σάμο ως τους Αιγός ποταμούς  , τις περιοχές της  Μικράς Ασίας που ελέγχουν οι Σπαρτιάτες και τις πόλεις που είναι σύμμαχοί σας,


Στην ανταπόκρισή σας που θα γράψετε σε πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου και η οποία θα συνοδεύεται από χάρτη  να συμπεριλάβετε τις εξής πληροφορίες :
α.  Αριθμός πλοίων και πληρωμάτων, αμοιβές πληρωμάτων, πηγές μισθοδοσίας και τροφοδοσίας.
β.    Την επιχειρησιακή ετοιμότητα του στόλου, την εμπειρία των  πληρωμάτων, το ηθικό τους.
γ.   Τη στάση που κρατούν οι ελληνικές πόλεις της  Μικράς  Ασίας απέναντι στην Αθήνα
δ.   Τις τελευταίες εξελίξεις στην ηγεσία του αθηναϊκού στόλου.
ε    Το σχέδιο δράσης που ακολουθείται  και το σκοπό που επιδιώκουν οι Αθηναίοι ναύαρχοι.
στ  Την πορεία του στόλου
Η ανταπόκρισή σας να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της τάξης.

      
ΦΎΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2   (3Η ΚΑΙ 4Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΏΡΑ)

Σας ανατίθεται από το πρακτορείο που εργάζεστε να κάνετε μια έρευνα για τα πολεμικά πλοία της εποχής. Αφού μελετήσετε τις ακόλουθες ιστοσελίδες να δημιουργήσετε μια παρουσίαση που θα περιλαμβάνει κείμενο και εικόνες για την αρχαία ελληνική  τριήρη ( τα μέρη της, τις δυνατότητές της, τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα) Να την αναρτήσετε στην ιστοσελίδα της τάξης .






ΟΜΑΔΑ 2    ΠΟΛΕΜΙΚΟΙ  ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ  ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1  (1η και 2η διδακτική ώρα)
. Το καλοκαίρι του 405 πΧ  η Απέλλα σας έχει αναθέσει την αποστολή να μεταβείτε στη Ρόδο ως πολεμικοί ανταποκριτές  στον χώρο των επιχειρήσεων του σπαρτιατικού  στόλου να ακολουθήσετε το στόλο στον Ελλήσποντο και να στείλετε την πρώτη πολεμική ανταπόκριση, για να πληροφορηθούν  οι Σπαρτιάτες  σχετικά με την κατάσταση του στόλου και τις ναυτικές επιχειρήσεις στα παράλια της Ιωνίας
Α   Προκειμένου να σχηματίσετε μια oλοκληρωμένη  εικόνα για την κατάσταση του στόλου που ναυλοχεί στη Ρόδο, να διερευνήσετε τις ακόλουθες πηγές:
·       Το σχολικό εγχειρίδιο, «Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι» της Α΄ Λυκείου  Βιβλίο Β κεφ 2 παρ 16-21

·                http://www.istoria.gr/mar02/1.htm,  το απόσπασμα με τίτλο «Ιωνία, το ανατολικό μέτωπο».» και «Αιγός ποταμοί το τέλος»


Β 1  Μελετήστε  τους χάρτες στις ακόλουθες ιστοσελίδες:


http://users.att.sch.gr/xtsamis/images/IonikiEpanastasi.jpg . Ελληνικές πόλεις μικρασιατικών ακτών τον 5ο π.Χ. αιώνα

      Επιλέξτε τον κατάλληλο χάρτη και σημειώστε πάνω τη διαδρομή του στόλου από τη Ρόδο ως τη Λάμψακο, τις περιοχές της Μικράς  Ασίας που ελέγχουν οι Σπαρτιάτες και τις πόλεις που είναι σύμμαχοί σας,

Στην ανταπόκρισή σας που θα γράψετε στον επεξεργαστή κειμένου  και θα συνοδεύετε από χάρτη  να συμπεριλάβετε τις εξής πληροφορίες :
α.  Αριθμός πλοίων και πληρωμάτων, αμοιβές πληρωμάτων, πηγές μισθοδοσίας και τροφοδοσίας.
β.    Την επιχειρησιακή ετοιμότητα του στόλου, την εμπειρία των  πληρωμάτων, το ηθικό τους.
γ.   Τη στάση που κρατούν οι ελληνικές πόλεις της  Μικράς  Ασίας απέναντι στην Σπάρτη
δ.   Τον αρχηγό του στόλου
ε     Την πορεία του στόλου και τους σκοπούς της επιχείρησης.
Η ανταπόκρισή σας να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της τάξης


Φύλλο εργασίας 2  (3η και 4η διδακτική ώρα)

Συνεχίζοτας τη δημοσιογραφική σας έρευνα φτάνετε στα παράλια του Ελλήσποντου.  Καταγράφετε τις κινήσεις των δύο στόλων (Αθηναίων και Σπαρτιατών), το στρατήγημα του Λυσάνδρου, την έκβαση της ναυμαχίας  και προσπαθείτε να εξηγήσετε τις αιτίες της ήττας των Αθηναίων και της νίκης των Σπαρτιατών. Στείλτε την ανταπόκρισή σας γραμμένη σε πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου. Να αναρτηθεί στη ιστοσελίδα της τάξης
Προκειμένου να έχετε σαφέστερη εικόνα των γεγονότων μελετήστε τις πηγές που ακολουθούν
       2. http://www.istoria.gr/mar02/1.htm,  το απόσπασμα με τίτλο «Ιωνία, το ανατολικό μέτωπο».» και «Αιγός ποταμοί το τέλος»
       3. http://www.sikyon.com/Sparta/history_gr.html,  ενότητα ΙΙ Πελοποννησιακός Πόλεμος, 405 -404.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5211/  το κεφάλαιο «προδοσία ή ανικανότητα»
        5 το σχολικό εγχειρίδιο  παρ  21-32


 ΟΜΑΔΑ 3         ΒΙΟΓΡΑΦΟΙ

Φύλλο  εργασίας 1  (1η και 2η διδακτική ώρα)
Διαβάστε τις επόμενες ιστοσελίδες που αναφέρονται στη ζωή και τη δράση του Λύσανδρου





http://www.hellinon.net/Aneotera/Navmaxia.htm  το κεφάλαιο που αναφέρεται στον Λύσανδρο

Έχοντας παρακολουθήσει από κοντά τη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς,  να γράψετε ένα σύντομο κείμενο για τον κορυφαίο Σπαρτιάτη στρατηγό στο οποίο να εκφράζετε τις απόψεις σας για την προσωπικότητά του και τη συμβολή του στη νίκη των Σπαρτιατών. Να τεκμηριώσετε το κείμενό σας με στοιχεία από το ιστορικό κείμενο του Ξενοφώντα

Φύλλο εργασίας 2  (3η και 4η διδακτική ώρα)

1 Μελετήστε τις ακόλουθες ιστοσελίδες που αναφέρονται στη ζωή και τη δράση του Αλκιβιάδη

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A108/225/1642,5211/ χαρακτηρισμός του Αλκιβιάδη από τον Θουκυδίδη



2 Μελετήστε από το σχολικό εγχειρίδιο παράγραφοι 25 και 26 την παρέμβαση το Αλκιβιάδη στους Αιγός ποταμούς.
·       Ποιες υποδείξεις έκανε ο Αλκιβιάδης στους Αθηναίους; Πώς τις κρίνετε;
·       Προσπαθήστε να εξηγήσετε γιατί οι Αθηναίοι στρατηγοί αρνήθηκαν να δεχτούν τις συμβουλές του Αλκιβιάδη.
·       Πώς νομίζετε ότι θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα αν οι Αθηναίοι στρατηγοί είχαν ακολουθήσει τις υποδείξεις του;
 Να γράψετε το κείμενό σας σε πρόγραμμα επεξεργασίας και να το αναρτήσετε στο  ιστολόγιο  της τάξης σας.


ΟΜΑΔΑ 4           ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΙ

 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 (1η και 2η διδακτική ώρα)

Αφού μελετήσετε το σχολικό εγχειρίδιο κεφάλαια 30-32, τα ερμηνευτικά σχόλια του βιβλίου και τις ιστοσελίδες που ακολουθούν να απαντήσετε στις επόμενες ερωτήσεις . Να γράψετε το κείμενό σας στον επεξεργαστή κειμένου.
·       Ποιες είναι οι κατηγορίες εις βάρος των Αθηναίων;
·       Σε τι έγκειται η παρανομία τους;
·       Ποια η στάση των Σπαρτιατών απέναντι στους Αθηναίους αιχμαλώτους και πώς την αξιολογείτε;
·       Υπάρχουν σήμερα άγραφοι ηθικοί κανόνες μεταξύ των εμπολέμων (δίκαιο του πολέμου) και τι φανερώνει η τήρησή τους ή μη για κάθε εποχή;




ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2  (3η και 4η διδακτική ώρα)

Αφού μελετήσετε το σχολικό εγχειρίδιο κεφάλαια 30-32, τα ερμηνευτικά σχόλια του βιβλίου και τις ιστοσελίδες που ακολουθούν να απαντήσετε στις επόμενες ερωτήσεις . Να γράψετε το κείμενό σας στον επεξεργαστή κειμένου
·       Πού απέβλεπε το ψήφισμα της αποκοπής των χειρων και πού έχει τις ρίζες του;
·       Αναζητήστε στο διαδίκτυο πληροφορίες για θηριωδίες στον πόλεμο.



ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Θα αφιερωθούν λίγα λεπτά για αυτοαξιολόγηση και για την αξιολόγηση της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσω μιας ηλεκτρονικής φόρμας  που θα συμπληρώσουν οι μαθητές    στην παρακάτω ιστοσελίδα 




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου