ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ  ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ (Τα μαρτύρια της αγάπης  απόσπασμα) Διαβάστε το απόσπασμα εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α1. Ποιοι είναι οι κεντρικοί ήρωες που πρωταγωνιστούν στο απόσπασμα;

                                                                                      Μονάδες 8

Α2. Να προσδιορίσετε γενικά τον χρόνο και τον χώρο στον οποίο κινούνται τα πρόσωπα του κειμένου.

                                                                                       Μονάδες 9

Α3. Ποιος είναι ο αφηγητής στο συγκεκριμένο απόσπασμα και σε ποιους απευθύνεται;

                                                                                        Μονάδες 8

Β1  Να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα της Βούλας. Ποιες κοινωνικές προκαταλήψεις για τη θέση και το ρόλο της γυναίκας επικρατούσαν στην εποχή της από τις οποίες προσπαθεί να απελευθερωθεί η ηρωίδα;

                                                                                                                                                                                                    Μονάδες 15

Β2. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.

                                                                                                                                                                                                     Μονάδες 10

Γ1. « Πάνω στη συναυλία….το δίκιο με το μέρος του.» Να αλλάξετε τον αφηγητή στο παραπάνω απόσπασμα, έτσι ώστε να το αφηγείται ο Χρήστος. Να επιφέρετε τις αντίστοιχες αλλαγές στην οπτική της αφήγησης.

                                                                                                                                                                                                     Μονάδες 15

Γ2.  Να αιτιολογήσετε τις αλλαγές αυτές με στοιχεία που αφορούν τον χαρακτήρα του ήρωα.

                                                                                                                                                                                                     Μονάδες 10

Δ1.  Πώς σχολιάζετε τη συμπεριφορά του Χρήστου και γενικότερα όλης της οικογένειας απέναντι στη Βούλα;

                                                                                                                                                                                                    Μονάδες 10

Δ2  Οι προσωπικές επιλογές της Βούλας την φέρνουν σε σύγκρουση με το οικογενειακό της περιβάλλον. Πώς αντιμετωπίζονται στην εποχή μας παρόμοιες επιλογές;  Ποιες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες άλλαξαν, με αποτέλεσμα  στην εποχή μας οι γυναίκες να έχουν απελευθερωθεί και να καθορίζουν οι ίδιες τη ζωή τους;

                                                                                                                                                                                                   Μονάδες 15

                                                                                          

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΙΒΛΙΟ 3 ΚΕΦ 79

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α  Να αντιστοιχίσετε τα αποσπάσματα του πρωτότυπου κειμένου στη στήλη α με τις νεοελληνικές τους μεταφράσεις στη στήλη β

ΣΤΗΛΗ Α	ΣΤΗΛΗ Β
1  Kαὶ οἱ Κερκυραῖοι δείσαντες μὴ σφίσιν ἐπιπλεύσαντες ἐπὶ τὴν πόλιν ὡς κρατοῦντες  οἱ πολέμιοι ἢ τοὺς ἐκ τῆς νήσου  ἀναλάβωσιν ἢ καὶ ἄλλο τι νεωτερίσωσι,	Α   Οι Πελοποννήσιοι όμως δεν τόλμησαν, βέβαια, να πλεύσουν εναντίον της πόλης, αν και ήταν νικητές στη ναυμαχία,
2   τούς τε ἐκ τῆς νήσου πάλιν ἐς τὸ ῞Ηραιον διεκόμισαν καὶ τὴν πόλιν ἐφύλασσον.	Β  τους μετέφεραν πίσω στο ναό της Ήρας και φρουρούσαν την πόλη.
3    Oἱ δ᾽ ἐπὶ μὲν τὴν πόλιν οὐκ ἐτόλμησαν πλεῦσαι   κρατοῦντες τῇ ναυμαχίᾳ	Γ  Και την επόμενη ημέρα επίσης δεν έπλεαν, εναντίον της πόλης, αν και (οι πολίτες) βρίσκονταν σε μεγάλη σύγχυση και φόβο και μολονότι, όπως λέγεται, ο Βρασίδας παρακινούσε τον Αλκίδα (για επίθεση), χωρίς να έχει όμως η ψήφος του την ίδια δύναμη.
4   τρεῖς δὲ καὶ δέκα ναῦς ἔχοντες τῶν Κερκυραίων ἀπέπλευσαν ἐς τὴν ἤπειρον, ὅθενπερ ἀνηγάγοντο	Δ  Και οι Κερκυραίοι, επειδή φοβήθηκαν μήπως οι εχθροί, αφού πλεύσουν εναντίον της πόλης τους ως νικητές ή πάρουν πίσω από το νησί τους εκεί αιχμαλώτους ή επιχειρήσουν και κάποια άλλη εχθρική ενέργεια
5   Tῇ δ᾽ ὑστεραίᾳ ἐπὶ μὲν τὴν πόλιν οὐδὲν μᾶλλον ἐπέπλεον,  καίπερ ἐν πολλῇ ταραχῇ καὶ φόβῳ ὄντας καὶ  ὡς λέγεται,  Ἀλκίδᾳ, ἰσοψήφου δὲ οὐκ ὄντος·	Ε  Αφού όμως αποβιβάστηκαν στη Λευκίμμη, το ακρωτήριο, λεηλατούσαν τους αγρούς

6   ἐπὶ δὲ τὴν Λευκίμμην τὸ ἀκρωτήριον ἀποβάντες  ἐπόρθουν τοὺς ἀγρούς.

Στ  αλλά απέπλευσαν, έχοντας αιχμαλωτίσει δεκατρία πλοία των Κερκυραίων, για την ηπειρωτική ακτή απ’ όπου ακριβώς ξεκίνησαν.

Β Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης              Γ   κρατουντες, ναυς : γράψτε δύο σύνθετες λέξεις στη

α με τις ομόρριζές τους στη στήλη β                            νέα ελληνική  με α συνθετικό τη λέξη ναυς και         

                                                                                       δύο με β συνθετικό το ρήμα κρατω

Στήλη α                Στήλη β                                              ναυς                     

1 πλευσαι             α σχέση                                             ……………………. .     

2 αποβάντες         β απόπλους

3 έχοντες              γ συναίνεση                                        κρατω

4 παραινουντος    δ εξουσία                                           ………………….      

5 όντος                  ε διάβαση

Δ  Συμπληρώστε τους αρχικούς χρόνους του ρήματος λαμβάνω και δίπλα από κάθε θέμα γράψτε δύο ομόρριζες λέξεις στη νέα ελληνική

χρόνοι		θέμα	ομόρριζες
Ενεστώτας	λαμβάνω	λαμβ
Παρατατικός
Μέλλοντας	λήψομαι
Αόριστος
Παρακείμενος	είληφα	λαφ
Υπερσυντέλικος

χρόνοι		θέμα	ομόρριζες
Ενεστώτας	λαμβάνομαι	λαμβ
Παρατατικός
Μέλλοντας	ληφθήσομαι
Αόριστος
Παρακείμενος	είλημμαι	λημμ
Υπερσυντέλικος
Ρηματικό επίθετο	ληπτέος

E Nα συμπληρώσετε τον πίνακα με τον κατάλληλο τύπο

Γενική  ενικού	Δοτική  ενικού	Δοτική  πληθ	Αιτιατική  πληθ
			ναυς
	ταραχη
όντος
της  νήσου

ΣΤ  Ποιος ο συντακτικός ρόλος των υπογραμμισμένων λέξεων

πλευσαι…………………..                  ισοψήφου……………..              

κρατουντες……………                      αποβάντες…………….

Ερμηνευτική προσέγγιση.

 Αφού μελετήσετε τη μετάφραση και τα σχόλια του βιβλίου, προσπαθήστε να απαντήσετε στις επόμενες ερωτήσεις.

Α Τι φοβήθηκαν οι Κερκυραίοι ;

1………………………………………………………..

2……………………………………………………….

3…………………………………………………………..

Β Σε ποιες ενέργειες προέβησαν οι Κερκυραίοι;

1………………………………………………………………

2………………………………………………………………

Γ Ποιες ήταν οι ενέργειες των Πελοποννησίων;

1………………………………………………………………………..

2…………………………………………………………………………

Δ Γιατί ο Βρασίδας προτείνει να επιτεθούν στην πόλη της Κέρκυρας

1  ………………………………………………….

2 ……………………………………………………

3 ………………………………………………….

4  …………………………………………………

Ε Γιατί ο Αλκίδας απορρίπτει την πρόταση   του Βρασίδα για επίθεση στην Κέρκυρα;

1………………………………………………………………………………………………………

2…………………………………………………………………………………………………………

3…………………………………………………………………………………………………………

4……………………………………………………………………………………………………….

ΣΤ Γιατί οι Πελοποννήσιοι επιτέθηκαν στη Λευκίμμη;

1 ………………………………………………………………………………………………………..

2…………………………………………………………………………………………………………

3………………………………………………………………………………………………………

4…………………………………………………………………………………………………………….

Λ ΠΟΡΦΥΡΑΣ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

                           Λ Πορφύρας               

 Το θέατρο

Δεν ξέρω πώς να σου το ειπώ. Μα ο δρόμος, χθες το βράδυ,
μες στη σταχτιά τη συννεφιά σα θέατρο είχε γίνει.
Μόλις φαινόταν η σκηνή στ' ανάριο το σκοτάδι
και σα σκιές φαινόντανε μακριά μου οι θεατρίνοι.

Τα σπίτια πέρα κι οι αυλές και τα κλωνάρια αντάμα
έλεγες κι ήταν σκηνικά παλιά και ξεβαμμένα,
κι εκείνοι έβγαιναν κι έπαιζαν τ' αλλόκοτο τους δράμα,
κι άκουγες βόγκους κι άκουγες και γέλια ευτυχισμένα.

Εγώ δεν ξέρω. Εβγαίνανε κι εσμίγαν κι επαγαίναν
κι ήτανε μια παράσταση και θλιβερή κι ωραία.
Κι έβγαινε, Θε μου! κι η νυχτιά, καθώς επαρασταίναν,
έβγαινε, Θε μου, κι έριχνε τη μαύρη της αυλαία.

1  Να αναγνωρίσετε στο ποίημα βασικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ποίησης.

2  α  Να επισημάνετε στο ποίημα τρία εκφραστικά μέσα και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους.

     β  Ποια ρηματικά πρόσωπα χρησιμοποιούνται στο ποίημα  και ποια η λειτουργία τους;

     γ Το ποίημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί λυρικό. Να τεκμηριώσετε την παραπάνω άποψη με στοιχεία από το ποίημα.

3  Σε ποιο λογοτεχνικό ρεύμα ανήκει το ποίημα; Να επισημάνετε στο ποίημα τα βασικά του χαρακτηριστικά.

4  Να βρείτε στο ποίημα τρία σύμβολα και να εξηγήσετε το συμβολισμό τους.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

                                               
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

• Ελευθερία στη μορφή
• Απουσία θέματος
• Απουσία λογικού ειρμού και ελέγχου
• Συνειρμοί
• Κυριαρχεί το όνειρο, η φαντασία, το ασυνείδητο
• Απουσία στίξης
• Παράτολμοι συνδυασμοί λέξεων και εικόνων που βασίζονται στην τύχη και στην αυθαιρεσία
• Τολμηρές μεταφορές, παρομοιώσεις, αντιθέσεις, μετωνυμίες
• Νέα σημασιοδότηση λέξεων

Τα μέσα που χρησιμοποίησε ήταν κυρίως  η αυτόματη γραφή και η  καταγραφή των ονείρων· οι πειραματισμοί όμως αυτοί δεν απέδωσαν, γιατί και στις δύο περιπτώσεις η παρέμβαση της λογικής ήταν αναπόφευκτη.
Τελικά, ο υπερρεαλισμός θα καταφύγει σε δυο βασικούς παράγοντες, την τύχη και το υποσυνείδητο· όταν δηλαδή ο υπερρεαλιστής ποιητής γράφει, αφήνει το μηχανισμό της τύχης να προσδιορίσει τη μορφή του έργου του. Το ποίημα δηλαδή γράφεται χωρίς προκαθορισμένο στόχο, κάτω από την επίδραση του υποσυνείδητου, που είναι από τη φύση του φευγαλέο και δημιουργεί ζωηρές λεκτικές εντυπώσεις. Για τον υπερρεαλιστή ποιητή οι λέξεις είναι αυτόνομες και ελεύθερες. Η δύναμη και η ορμή τους βρίσκονται κυρίως στην έκταση, κατά την οποία ξεφεύγουν από το επιβεβλημένο νόημά τους, συνδυαζόμενες μεταξύ τους χωρίς να υπακούουν σε ορθολογικούς νόμους. (Η ανάγνωση των παραπάνω να συνδυαστεί με τη μελέτη των ποιημάτων του Ανδρ. Εμπειρίκου που, ακολουθώντας τις βασικές αρχές του υπερρεαλισμού, προσπάθησε με την ποίησή του να δημιουργεί ζωηρές λεκτικές εντυπώσεις κι οι λέξεις του, όταν συνδυαστούν μεταξύ τους, δεν υπακούουν πάντοτε σε ορθολογικούς νόμους).

Ποιητές που ακολούθησαν τον υπερρεαλισμό
Μ Σαχτούρης ,   Α Εμπειρίκος,    Ν Εγγονόπουλος

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της υπερρεαλιστικής γραφής μπορείτε να επισημάνετε στα επόμενα ποιήματα;




Η αποκριά    Μ Σαχτούρης

Μακριά σ' έν' άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους
όπου δεν ανάπνεε κανείς
πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό
κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους
που τους είχαν ξεχάσει
έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος
μάτωνε τις καρδιές
μια γυναίκα γονατισμένη
ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή
μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυο
εν δυο με παγωμένα δόντια

Το βράδυ βγήκε το φεγγάρι
αποκριάτικο
γεμάτο μίσος
το δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσα
μαχαιρωμένο
Μακριά σ' έν' άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά./

Α Εμπειρίκος Τρία αποσπάσματα


Λίγα κοσμήματα στη χλόη. Λίγα διαμάντια στο σκοτάδι.
Μα η πεταλούδα που νύκτωρ* εγεννήθη μας αναγγέλει την
αυγή, σφαδάζουσα στο ράμφος της πρωίας.  
   
2  
Η ποίησης είναι ανάπτυξι στίλβοντος* ποδηλάτου. Μέσα της
όλοι μεγαλώνουμε. Οι δρόμοι είναι λευκοί. Τ' άνθη μιλούν.
Από τα πέταλά τους αναδύονται συχνά μικρούτσικες παιδίσκες.
Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος.  
   
3  
Είναι τα βλέφαρά μου διάφανες αυλαίες.
Όταν τ' ανοίγω βλέπω εμπρός μου ό,τι κι αν τύχει.
Όταν τα κλείνω βλέπω εμπρός μου ό,τι ποθώ.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

O συμβολισμός παρουσιάστηκε στη Γαλλία κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες του
19ου αιώνα ως αντίδραση στο νατουραλισμό (πεζογραφία) και στον τταρνασσισμό
(ποίηση).
Α    Ως  προς το περιεχόμενο:

• ο συμβολισμός δεν αντλεί τα θέματά του από την εξωτερική πραγματικότητα  αλλά από την υποκειμενική ζωή και τον εσωτερικό κόσμο του λογοτέχνη: από τα συναισθήματα. τις ιδέες. τις μεταφυσικές  ανησυχίες του·
• το εννοιολογικό περιεχόμενο των λέξεων (και του ποιήματος) περιορίζεται, μπαίνει σε δεύτερη μοίρα
• Η εξωτερική και εσωτερική πραγματικότητα, σύμφωνα με το συμβολισυό. δεν μπορεί να περιγραφεί με ακρίβεια και γι' αυτό υποβάλλεται με τρόπο συγκεχυμένο.  Φτάνει μάλιστα ο ποιητής στην υπερβολή να βλέπει τον εξωτερικό κόσμο μόνο σαν σύμβολο της ατομικής του ζωής, συσχετίζοντας τις ψυχικές καταστάσεις του με τα πράγματα, που γίνονται σύμβολα κυρίως των συναισθημάτων του: της χαράς του, της λύπης του κτλ.
• το συμβολισμό τον ενδιαφέρει η λέξη όχι τόσο ως νόημα (παρατηρείται μερικές φορές νοηματική ασάφεια) αλλά κυρίως ως ήχος: υποβαθμίζοντας και παραμερίζοντας τη σημασία των λέξεων ενδιαφέρεται για τη μουσικότητά τους, για την ηχητική ποιότητα καθώς και για την υποβλητικότητά τους.
• Χαρακτηρίζεται από υποβλητικότητα, θολή και ρευστή ατμόσφαιρα, από ασάφεια. Οι ιδέες και τα συναισθήματα δεν λέγονται καθαρά, αλλά υποβάλλονται μέσω εικόνων-συμβόλων, υπαινίσσονται.  Είναι ποίηση υπαινικτική που γοητεύει τη φαντασία.
• Αγαπημένα θέματα και εκφραστικά μέσα των συμβολιστών: Η απαισιοδοξία, η μελαγχολία και η θλίψη,  το ανεκπλήρωτο του έρωτα, η απώλεια και η νοσταλγία.

Β  Ως προς τη μορφή: Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του συμβολισμού είναι

• σύντομος στίχος,
• οι ασύνδετες εικόνες.
• χρήση πολλών μεταφορών και παρομοιώσεων Εικόνες, παρομοιώσεις και μεταφορές από τις εποχές της φύσης, ιδιαίτερα τοφθινόπωρο, τα λουλούδια, η ομίχλη, οι φεγγαρόφωτες βραδιές, η τρικυμισμένη θάλασσα, κ.ά.

Έτσι, θα μπορούσαν να προβληθούν ως βασικά στοιχεία ενός ποιήματος:

• μουσικότητα, που δημιουργείται από την ακουστική ποιότητα των λέξεων, τους συνδυασμούς τους και την κατάλληλη τοποθέτηση τους·
• Η συμβολιστική ποίηση στηρίζεται στην ηχητική μαγεία των λέξεων. Οι πρώτοι συμβολιστές ποιητές προτιμούν τις ολιγοσύλλαβες λέξεις και τους ολιγοσύλλαβους στίχους. Χρησιμοποιούν επαναλήψεις λέξεων ή φράσεων στίχων. Επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα.
• Βαθμιαία και σταδιακά οι συμβολιστές ποιητές απομακρύνονται από τη μορφή της παραδοσιακής ποίησης (μέτρο, στροφές με ίσο αριθμό στίχων, ισοσύλλαβο στίχο, ομοιοκαταληξία) και μεταβαίνουν προς τη νεωτερική ποίηση και το μοντερνισμό. Ο στίχος τους «απελευθερώνεται», γίνεται «απελευθερωμένος» και αργότερα «ελεύθερος
• η συσχέτιση ψυχικών καταστάσεων (συναισθημάτων) του ποιητή με τα πράγματα,τα οποία γίνονται σύμβολα των συναισθημάτων (της χαράς του, της λύπης κτλ.): ένα φθινοπωριάτικο τοπίο, με τα κίτρινα πεσμένα φύλλα, με τη βροχή και τη μουντή ατμόσφαιρα συσχετίζεται με τη θλίψη του ποιητή και τη συμβολίζει·
• η υποβλητικότητά: με τη μουσικότητα, με τις ασύνδετες εικόνες και με τη χρήση των συμβόλων ο ποιητής προσπαθεί να μας υποβάλει ακόμα και τα πιο  ρευστά και ακαθόριστα συναισθήματά του συ χνά να  τα «περάσει», να τα δημιουργήσει και στη δική μας ψυχή). Θολή και ρευστή ατμόσφαιρα, ασάφεια

                         Ο νεοελληνικός συμβολισμός
- Η πρώτη ομάδα Ελλήνων συμβολιστών ποιητών ανήκει στη Νέα Αθηναϊκή Σχολή και αντλεί από τη γενιά του 1880, του Κωστή Παλαμά. Ο ίδιος ο Κωστής Παλαμάς μεταβαίνει προς το συμβολισμό. Στην Ελλάδα ποιητικά έργα με εμφανή τα χαρακτηριστικά του συμβολισμού εμφανίζονται στη δεκαετία του 1890. Ένας από τους εισηγητές και θεμελιωτές του νεοελληνικού συμβολισμού θεωρείται ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος. Άλλοι ποιητές που πέρασαν στο συμβολισμό: Λ. Πορφύρας, Μ. Μαλακάσης, Ι. Γρυπάρης (ο οποίος έγραψε και παρνασικά ποιήματα), κλπ.
- Η δεύτερη ομάδα Ελλήνων συμβολιστών εμφανίζεται γύρω στη δεκαετία 1910-1920, ανήκει στην περίοδο του Μεσοπολέμου. Η ποίησή τους χαρακτηρίζεται από έντονη απαισιοδοξία, είναι ποίηση του αδιέξοδου και του ανικανοποίητου, της παρακμής.
 Κ. Γ. Καρυωτάκης, Κ. Ουράνης, P. Φιλύρας, Μ. Παπανικολάου, Τ. Άγρας, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Μαρία Πολυδούρη, Τ. Κ. Παπατσώνης, κλπ


ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Προσπαθήστε να εντοπίσετε χαρακτηριστικά του συμβολισμού στα επόμενα ποιήματα


Ναπολέων Λαπαθιώτης, Νυχτερινό Ι

Μονάχη, η φλόγα του κεριού μου,
κι απέναντί μου, στο τραπέζι
θαρρείς το τέλος της προσμένει:
λίγες στιγμές έχει να ζήσει,
και μες τη νύχτα τρεμοπαίζει,
σα μια ψυχούλα φοβισμένη.

Απ’ όξω εν’ άγρυπνο φεγγάρι
με κόπο χάνεται στα χάη
μιας ατελεύτητης ερήμου.
Σα να μη θέλει να πεθάνει,
μ’ αναλαμπές ψυχομαχάει
το ετοιμαθάνατο κερί μου...

Και το βαρύθυμο φεγγάρι,
που, χρόνια τώρα, έχει σωπάσει,
και το κερί μου που πεθαίνει,
–και, μέσα, η σκοτεινή ψυχή μου ,
χωρίς αιτία, κι οι τρεις, στην πλάση είμαστε τόσο λυπημένοι....


Μήτσος Παπανικολάου   Εσωτερικό

Ο βοριάς πλαταγίζοντας ξεδιπλώνει σημαίες, παραμονεύουν τέρατα στους δρόμους, έχει σκεπάσει η θάλασσα τις προκυμαίες· το παραμύθι ξαναζεί με τους γλυκούς του τρόμους.

Λαχτάριζα την ώρα αυτή μήνες, μέρα τη μέρα — την κλειστή κάμαρη, τη λάμπα την αγαπημένη. Ανάλλαγη, σαν είκοσι χρονών, είναι η μητέρα· τα μάτια της χαμογελούν, το στόμα της σωπαίνει.

Ήμουν θλιμμένος, άρρωστος, χωρίς χαρά κι ελπίδα, περιπλανήθηκα στη γη, χρόνια πολλά, πολλά... Μα απόψε απ' τα ταξίδια μου γύρισα στην πατρίδα και βρήκα τη μητέρα που χαμογελά.

Είναι όλα πάλι γνώριμα μες στο σπιτίσιο βράδυ: Η κάμαρη, τα πράματα, το φως και το σκοτάδι. Φωνάζει απ' έξω ο άνεμος με τα χίλια του στόματα ονόματα κι ονόματα...

Μα κι η βροχή μού φαίνεται σα ν' απαγγέλλει στίχους, παράλληλη και ρυθμική καθώς πέφτει στη γης. Είμαι καλά στους τέσσερις της κάμαρής μου τοίχους: Έφτασα στο λιμάνι της στοργής.